• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دِقَّة (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دِقَّة (به کسر دال و فتح قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای نازکی است.
از این ماده پنج مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




دِقَّة: به معنای نازکی است. «الدِقَّة: ضدّ العظم»


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - مُسْتَدِقَّةً - خطبه ۱۸۵ (در وصف ملخ)

حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف ملخ فرموده:«وَ خَلْقُها كُلُّهُ لاَ يُكَوِّنُ إِصْبَعاً مُسْتَدِقَّةً»
«با همه آن توانایى، جثّه او به اندازه انگشت نازک هم‌ نيست.»


۲.۲ - دِقاقٌ - خطبه ۱۳ (سخن حضرت به اهل بصره)

و حضرت به اهل بصره فرمود: «أَخْلاَقُكُمْ دِقاقٌ، وَ عَهْدُكُمْ شِقاقٌ، وَ ديْنُكُمْ نِفاقٌ، وَ مَاؤُكُمْ زُعاقٌ»
«اخلاق شما پست، پيمان‌هايتان از هم گسسته، دین شما دو رويى است، و آب شهرتان شور.»
دقّة اخلاق به معنى بدى و پستى آن است يعنى اخلاقتان پست، پيمانتان دشمنى، دينتان نفاق و آبتان شور است.



از این ماده پنج مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۸۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج ۵، ص ۱۶۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج ۲، ص ۲۲۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۲۲، خطبه ۱۸۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۲، ص ۱۴۱، خطبه ۱۸۰.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۷۲، خطبه ۱۸۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۲۳، خطبه ۱۸۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۳۷.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۵۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۷، ص ۱۷۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۳۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۳، ص ۶۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۶، خطبه ۱۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص ۴۰، خطبه ۱۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۵۵، خطبه ۱۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۵۱، خطبه ۱۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص ۵۷۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ص ۵۷۹.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ص ۵۰۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ص ۲۰۷.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص ۲۵۲.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۲۲، خطبه ۱۸۵.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۶، خطبه ۱۳.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۲۱، خطبه ۱۸۵.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۰۹، نامه ۲۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دقّة»، ج۱، ص۳۸۹.    






جعبه ابزار