دَغَل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَغَل (به فتح دال و غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مفسد است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
•
اِدْغال (به کسر همزه و سکون دال) به معنای داخل كردن شى‌ء
مفسد است.
از اين ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
دَغَل به معنای مفسد است: «
الدَغَل: دَخَلٌ في الامر مفسد.»
اِدْغال به معنای داخل كردن شى‌ء مفسد است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام (علیه‌السّلام) به معاويه مى‌نويسد:
«وَ لكِنْ لَيْسَ أُمَيَّةُ كَهاشِمَ وَ لا حَرْبٌ كَعَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ لا أَبُوسُفْيانَ كَأَبي طالِب وَ لا المُهاجرُ كَالطَّليقِ وَ لا الصَّريحُ كَاللَّصيقِ وَ لا الْـمُحِقُّ كَالْمُبطِلِ، وَ لا الْمُؤْمِنُ كَالمُدْغِلِ» «اما جدّ تو
امیّه مانند جدّ من
هاشم نيست و نه جدّت
حرب مانند جدّ من
عبدالمطلب است و نه
ابوسفیان مانند
ابوطالب است، مهاجر مانند آزاده كرد، صحيح النسب مانند چسبانده به ديگرى،
حق مانند
باطل و
مؤمن مانند مفسد نيست.»
امام علی (علیه‌السلام) در جاى ديگر فرموده: «و چون رعيت بر والى چيره شد و يا والى به رعيت اجحاف كرد، آن وقت اختلاف كلمه به وجود مى‌آيد»:
«وَ ظَهَرَتْ مَعالِمُ الْجَوْرِ وَ كَثُرَ الاِْدْغالُ فِي الدِّينِ...» «علامت‌هاى
ستم ظاهر مى‌شود و داخل كردن شى‌ء مفسد به
دین زياد مى‌گردد.»
به مالک اشتر مى‌نويسد:
«وَ لاَ تَقُولَنَّ: إِنّي مُؤَمَّرٌ آمُرُ فَأُطاعُ فَإِنَّ ذلِكَ إِدْغالٌ فِي الْقَلْبِ وَ مَنْهَكَةٌ لِلدّينِ» «نگو: من مسلّطم. امر مى‌كنم بايد
اطاعت شوم، اين عمل افساد در
قلب و تضعيف دين است.»
از اين ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دغل»، ج۱، ص۳۸۷.
