دَعَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَعَم (به فتح دال و عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ستون‌بندى كردن (ستون زدن) است.
از مشتقات این واژه در «
نهج‌البلاغه» استفاده شده، به صورت:
دِعام (به کسر دال)
و دِعامَه (به کسر دال و فتح میم) که به معنای ستون خانه است.
و جمع دعامه دَعائِم (به فتح دال و کسر همزه) می‌باشد.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره خلقت آسمان‌ها،
صلوات و
اهل بیت (صلوات‌الله‌علیهم) از این واژه استفاده کرده است.
از اين ماده چهارده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
دَعَم به معنای ستون‌بندى كردن (ستون زدن) است: «دَعَمَ الشيءَ دَعْماً: اسندهُ عند ميلهِ او لئلاَّ يميل.»
دِعام و
دِعامَه به معنای ستون خانه است
و جمع دعامه
دَعائِم می‌باشد.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (علیه‌السّلام) درباره خلقت آسمان‌ها فرموده:
«فَسَوَّى مِنْهُ سَبْعَ سَموات... بِغَيْر عَمَد يَدْعَمُها وَ لا دِسار يَنْظِمُها.» «از آن هفت آسمان پرداخت بدون ستونى كه ستون‌بندى كند آن‌ها را و بدون مسمارى كه منظّم نمايد آن‌ها را.»
امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره صلوات فرموده:
«اللَّهُمَّ داحَيَ الْمَدْحُوّاتِ وَ داعِمَ الْمَسْموكاتِ... اجْعَلْ شَرائِفَ صَلَواتِكَ... عَلَى مُحَمَّد عَبْدِكَ وَ رَسولِكَ الْخاتمِ.» «اى خدایی كه گسترنده گسترده‌ها (قطعه‌هاى
زمین) و نگاهدارنده آسمان‌ها هستى بهترين صلوات‌هاى خود را بر بنده‌ات
محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و آخرين پيامبرت بفرست.»
آن حضرت درباره
اهل‌بیت (صلوات‌الله‌علیهم) فرموده:
«هُمْ عَيْشُ الْعِلْمِ، وَ مَوْتُ الْجَهْلِ، يُخْبِرُكُمْ حِلْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ وَ ظاهِرُهُمْ عَنْ باطِنِهِمْ... هُمْ دَعائِمُ الاِْسْلامِ وَ وَلائِجُ الاْعْتِصامِ.» «آن‌ها زندگى
علم و
مرگ جهلند.
عقل و وقارشان از علمشان و ظاهرشان از باطنشان خبر مى‌دهد... آن‌ها ستون‌هاى
ایمان و پناهگاه‌هاى پناه گرفتن هستند.»
از اين ماده چهارده مورد در «نهج‌البلاغه» راه يافته است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دعم»، ج۱، ص۳۸۵-۳۸۵.
