|
| ||||||||||||||||||||||||||
اگر در ماه رمضان همه کارها برای خدا باشد؛ روزه خاص الخاص تحقق می‌یابد و از این‌رو در دعا از خدا می‌خواهی «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ» یعنی «خداوندا روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده.» ۲.۴ - روایات در این زمینهدر حدیثی گران‌قدر از پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز داریم که فرمودند: «إذَا اغتابَ الصّائِمُ أفطَرَ» یعنی «هرگاه روزه‌دار غیبت کند روزه‌اش را خورده است.»و در حدیث دیگری می‌فرمایند: «مَنِ اغتابَ امرَأً مُسلِماً بَطَلَ صَومُهُ، و نُقِضَ وُضوؤُهُ» یعنی «هر که غیبت مسلمانی را نماید روزه و وضویش باطل می‌گردد.» که از این دو حدیث گران‌بها در می‌یابیم که روزه فقط با گرسنگی و تشنگی کشیدن محقق نمی‌گردد و غیر از موارد ذکر شده در رساله عملیه که باعث ابطال روزه می‌گردد، عوامل دیگری چون غیبت نیز روزه فرد مسلمان را باطل می‌نماید و از این‌رو روزه واقعی روزهای است که باید در آن تمام اعضا و جوارح انسان روزه‌دار باشد. به طوری‌که فرد روزه‌دار باید از تمام اعمال قبیح چون (غیبت، فحش و ناسزا، خشم و غضب، نگاه به نامحرم و...) دوری نماید. چنانچه امام صادق (علیه‌السلام) نیز در حدیثی چنین می‌فرمایند که: پدرم فرمود: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از زنی روزه‌دار شنید که به کنیزش فحش می‌داد پس دستور داد طعامی حاضر نمودند و به آن زن فرمود: بخور، پاسخ داد: ای رسول خدا! من روزه‌ام، آنگاه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «كَيفَ تَكونينَ صائِمَةً وقَد سَبَبتِ جارِيَتَكِ؟! إنَّ الصَّومَ لَيسَ مِنَ الطَّعامِ وَالشَّرابِ ، وإنَّما جَعَلَ اللّه ُ ذلِكَ حِجاباً عَن سِواهُما مِنَ الفَواحِشِ مِنَ الفِعلِ وَالقَولِ يُفطِرُ الصّائِمَ . ما أقَلَّ الصُّوّامَ وأكثَرَ الجُوّاعَ!» یعنی «تو چه روزه‌داری که به کنیزت فحش دادی؟ به راستی که روزه، خودداری از خوردن و آشامیدن نمی‌باشد، فقط و فقط خداوند آن را (روزه را) به عنوان مانعی از سایر زشتی‌های گفتاری قرار داده است، زشتی‌هایی که روزه روزه‌دار را می‌شکند (باطل می‌کند) چقدر روزه‌داران (حقیقی) اندک و گرسنگان فراوانند.» روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقرر فرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن از گناه می‌باشد، و روزه کامل‌تر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هرچه غیر اوست روزه بگیرد. در روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه (حرام) پی‌درپی، دشنام دادن و ظلم - کم باشد یا زیاد -، باعث باطل شدن روزه می‌شود، و روزه، فقط خودداری از خوردنی و آشامیدنی نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان و ... باید روزه بگیرند. دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. از جدال و آزار رساندن به نوکر خودداری کن و وقار روزه را داشته باش و وقتی روزهای با زمانی که روزه نیستی باید با هم فرق داشته باشند.» رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «آسان‌ترین چیزی که خداوند در روزه بر روزه‌دار واجب نموده، خودداری از خوردنی و آشامیدنی است.» فقها به صحت روزه بعضی از آن‌ها فتوا داده‌اند. جمع بین روایات بالا با روایتی که از رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شده و سخن فقها در این است که بگوییم، منظور از صحت در احادیث فوق این است که «چنین روزهای مورد قبول خداوند است» و منظور از صحت در کلام فقها این است که «چنین روزهای قضای آن را ساقط می‌کند». خلاصه اینکه روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه‌دار مقرر فرموده، قطعاً شامل خودداری اعضای بدن از گناه می‌باشد، و روزه کامل‌تر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هرچه غیر اوست روزه بگیرد. هنگامی که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامی، به خاطر قبول روزه‌اش خودداری کند ، و الا مسئول بوده و به خاطر اینکه اعضای بدنش روزه نگرفته‌اند، مجازات می‌شود، و ساقط شدن قضای روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد. [۵]
ملکی تبریزی، میرزا جواد، ترجمه المراقبات، ص۲۱۰.
«وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ» «خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده.» یعنی شب که نماز شب می‌خوانم، قیامم قیام قائمین باشد، قائمین آن‌هایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می‌کنند. باید نماز، نمازی باشد که از روی عشق باشد؛ چرا که خروس هم نماز شب می‌خواند، ولی عشق ندارد. لذا شاعر گفته :
«قیام ما را قیام قائمین قرار بده»؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده. بعد دیگری که از این قسمت از دعا برداشت می‌شود این است که؛ در اینجا منظور از قیام، شاید اقامه نماز و یا به عبارت دیگر هر نوع برخاستی که امر خیری در آن باشد، همانند (بیداری در سحرهای ماه رمضان برای سحری خوردن و یا دعا و مناجات نمودن، افطار نمودن روزه، کمک نمودن به مستمندان و...) که همه این‌ها نوعی قیام می‌باشد، فقط مهم این است که هدف و قصد و نیت، رضای خداوند باشد یعنی اراده هر کاری را نمودیم فقط رضای خدا را در نظر بگیریم. «وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ» «و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن.» این هم دعای خوبی است، گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلاً فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می‌ریزد، یک مرتبه سکته می‌کند، مرگ که خبر نمی‌کند و این‌ها غفلت است. امیرمؤمنان حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای به یکی خویش می‌نویسد: «فَتَدَارَكْ مَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِكَ، وَلَا تَقُلْ غَداً أَوْ بَعْدَ غَدٍ؛ فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكَ بِإِقَامَتِهِمْ عَلَى الْأَمَانِيِّ وَالتَّسْوِيفِ حَتّى أَتَاهُمْ أَمْرُ اللهِ بَغْتَةً وَهُمْ غَافِلُونَ ، فَنُقِلُوا عَلى أَعْوَادِهِمْ إِلى قُبُورِهِمُ الْمُظْلِمَةِ الضَّيِّقَةِ وَقَدْ أَسْلَمَهُمُ الْأَوْلَادُ وَالْأَهْلُونَ» یعنی «پس باقیمانده عمرت را دریاب و نگو فردا بعد از فردا (چنین خواهم نمود) همانا انسان‌های قبل از تو به خاطر آرزوها و به تأخیر انداختن‌ها هلاک شدند تا ناگهان امر خداوند (یعنی مرگشان) فرا رسید و آن‌ها غافل بودند، پس بر روی چوب‌هایشان (تابوت‌هایشان) به سوی قبرهای تاریک و تنگ خود منتقل شدند و فرزندان و خویشاوندانشان آن‌ها را تسلیم (گور) نمودند.» پس در اینجا در می‌یابیم که اکثر انسان‌ها در خواب غفلت به سر می‌بردند، خوابی که انسان را از معبود و پروردگار خویش جدا می‌سازد، خوابی که چشمان انسان در آن باز است اما دل انسان واقعیت‌ها را نمی‌بیند، پس در این روز از خداوند می‌خواهیم که ما را از خواب غفلتی که انسان را به هلاکت و نابودی می‌کشاند بیدار نموده و نجات بخشد... روزهای است که روزه‌دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کند اعضاء و جوارحش هم روزه دارد؛ چشمش را هم از معصیت می‌بندد؛ سحر که روزه می‌گیرد نیت می‌کند که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی‌شنود ، زبانم غیبت نمی‌کند، و ... این روزه خاص است. «وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ» «خدایا در این ماه رمضان مرا ببخش ای خدایی که از گنه‌کاران می‌گذری.» •دعای روز دوم رمضان •دعای روز سوم رمضان •دعای روز چهارم رمضان •دعای روز پنجم رمضان •دعای روز ششم رمضان •دعای روز هفتم رمضان •دعای روز هشتم رمضان •دعای روز نهم رمضان •دعای روز دهم رمضان •دعای روز یازدهم رمضان •دعای روز دوازدهم رمضان •دعای روز سیزدهم رمضان •دعای روز چهاردهم رمضان •دعای روز پانزدهم رمضان •دعای روز شانزدهم رمضان •دعای روز هفدهم رمضان •دعای روز هیجدهم رمضان •دعای روز نوزدهم رمضان •دعای روز بیستم رمضان •دعای روز یست و یکم رمضان •دعای روز بیست و دوم رمضان •دعای روز بیست و سوم رمضان •دعای روز بیست و چهارم رمضان •دعای روز بیست و پنجم رمضان •دعای روز بیست و ششم رمضان •دعای روز بیست و هفتم رمضان •دعای روز بیست و هشتم رمضان •دعای روز بیست و نهم رمضان •دعای روز سی ام رمضان
• پایگاه اطلاع رسانی تبیان، برگرفته از «دعای روز اول ماه رمضان»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۰۲/۰۷. رده‌های این صفحه : ادعیه ماه رمضان | اعمال ماه رمضان
|
