• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دُرّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دُرّ (به ضم دال و راء مشدد) از واژگان نهج البلاغه به معنای مرواريد درشت است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• مفرد آن دُرَّه (به ضم دال و راء مشدد و مفتوح) است.
• جمع آن دَرارى (به فتح دال و راء) است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره جود و عطاى خداوند و نیز درباره ستارگان از این واژه استفاده کرده است.
از این واژه دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




دُرّ به معنای مرواريد درشت است.
مفرد آن دُرَّه است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - الدُّرِّ - خطبه ۹۰ (جود و عطای خداوند)

امام (علیه‌السّلام) درباره جود و عطاى خداوند در يک ترسيم عجيبى فرموده: «لَوْ وَهَبَ ما تَنَفَّسَتْ عَنْهُ مَعادِنُ الْجِبالِ وَ ضَحِكَتْ عِنْهُ أَصْدافُ الْبِحارِ مِنْ فِلِزِّ اللُّجَيْنِ وَالْعِقْيانِ وَ نُثارَةِ الدُّرِّ وَ حَصيدِ الْمَرْجانِ ما أَثَّرَ ذلِكَ في جُودِهِ»
«اگر عطا كند آنچه را كه از معادن كوه‌ها شكافته و پديد آمده است و آنچه را كه صدف‌هاى دريا خنديده (تركيده) و بيرون انداخته است از جواهر نفيس نقره و طلا و از مرواريدهاى درشت و مرجان‌هاى درو شده، اين‌ها در جود و عطاى خدا اثرى نمى‌گذارند.»


۲.۲ - دَراريِّها - خطبه ۹۰ (درباره ستارگان)

«اللَّهُ نُورُ» ستاره درخشنده و جمع آن «دَرارى» است كه حضرت درباره ستارگان فرموده: «ثُمَّ عَلَّقَ في جَوِّها فَلَكَها وَ ناطَ بِها زينَتَها مِنْ خَفِيّاتِ دَراريِّها وَ مَصابيحِ كَواكِبِها»
«سپس در جوّ آسمان فلک (مدارها) آن را آويخت (قرارداد) و زينت آن را (آسمان) از كواكب مخفى و چراغ‌هاى آشكار به آن بست.»



از این واژه دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۸۲.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۳، ص ۳۰۱.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج ۲، ص ۱۹۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۸۰-۱۸۱، خطبه ۹۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۱۶۰، خطبه ۸۹.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۲۴، خطبه ۹۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۷۹، خطبه ۹۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۸۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۹۱-۶۹۲.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۴، ص ۳۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۲۹۹-۳۰۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۴۰۲.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۸۸، خطبه ۹۰.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۱۶۷، خطبه ۸۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۱۲۸، خطبه ۹۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۸۵، خطبه ۹۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۳۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۷۳۷-۷۳۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۴، ص ۹۲-۹۳.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۳۶۰.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۴۱۹.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۸۰-۱۸۱، خطبه ۹۰.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۸۸، خطبه ۹۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درّ»، ج ۱، ص ۳۸۲.    






جعبه ابزار