• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دِرْهَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دِرْهَم (به کسر دال و سکون راء و فتح هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای پول نقره و آن پنجاه دانگ و دو سوم مثقال شرعی است.
امام علی (علیه‌السّلام) در نامه‌ای به عمّال خراج و نیز درباره زمان بعد از خودش و كم بودن حلال از این واژه استفاده کرده است.
از اين لفظ چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.




دِرْهَم پول نقره و آن پنجاه دانگ و دو سوم مثقال شرعى است.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - دِرْهَم - نامه ۵۱ (نامه حضرت به عمّال خراج)

امام (علیه‌السّلام) به عمّال خراج مى‌نويسد: «وَ لاَ تَضْرِبُنَّ أَحَداً سَوْطاً لِمَكَانِ دِرْهَم»
«و نيز به خاطر گرفتن درهمى، كسى را تازيانه نزنيد»


۲.۲ - الدِّرْهَمِ - خطبه ۱۸۷ (درباره زمان بعد از خودش)

آن حضرت درباره زمان بعد از خودش و كم بودن حلال نیز فرموده: «ذاكَ حَيْثُ تَكُونُ ضَرْبَةُ السَّيْفِ عَلَى الْمُؤْمِنِ أَهْوَنَ مِنَ الدِّرْهَمِ مِنْ حِلِّهِ»
«اين وضع زمانى پيش خواهد آمد كه قرار گرفتن انسان مؤمن در زير ضربات شمشير براى او از يافتن يک درهم پول حلال آسان‌تر است.»



از این لفظ چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۸۴.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۶، ص ۶۱.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۹۳، نامه ۵۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۳، ص ۹۰، نامه ۵۱.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۴۲۵، نامه ۵۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۶۶۵، نامه ۵۱.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۲۲۰.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۱۰، ص ۳۳۶-۳۳۷.    
۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۷، ص ۱۹.    
۱۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۳۱، خطبه ۱۸۷.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۵۰، خطبه ۱۸۲.    
۱۲. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۷۷، خطبه ۱۸۷.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۳۱، خطبه ۱۸۷.    
۱۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۳۱۹.    
۱۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص ۳۲۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۷، ص ۲۵۲.    
۱۷. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۱۴۴-۱۴۵.    
۱۸. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۳، ص ۹۵.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۹۳، نامه ۵۱.    
۲۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۳۱، خطبه ۱۸۷.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۱۸، خطبه ۹۶.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درهم»، ج۱، ص۳۸۴.    






جعبه ابزار