درآمدی بر علم تجوید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
درآمدی بر علم تجوید تالیف محمد بن محمد بن جزری ترجمه ابو الفضل علامی- صفر سفیدرو ، کتاب پیرامون یکی از موضوعات
علوم قرآنی یعنی مساله تجوید نوشته شده است.
مؤلف که از دانشمندان علوم اسلامی به شمار می‌رود، در این کتاب آنچه را که یک استاد و معلم قرائت به آن نیازمند می‌باشد توضیح داده است.
وی مطالب کتاب را در ده بخش بیان نموده:
بخش اول: نحوه قرائت
قرآن در زمان خویش و بدعت‌هایی را که از طرف آنان ایجاد شده توضیح می‌دهد.
بخش دوم:
تجوید ،
ترتیل و تحقیق و تفاوت آنها را با یکدیگر تشریح نموده است.
بخش سوم: اصول و قواعد قرائت را بیان می‌کند.
بخش چهارم: لحن (غلط خواندن) را تعریف و اقسام آنرا بیان کرده است.
بخش پنجم :
همزه وصل و قطع و اقسام هر کدام را توضیح می‌دهد.
بخش ششم: را اختصاص به حروف داده.
فصل هفتم :اسباب و القاب آنها را بیان می‌کند.
بخش هشتم :که طولانی‌ترین فصل کتاب به شمار می‌رود، مخارج حروف را به تفصیل مورد بررسی قرار داده است.
بخش نهم :
نون ساکن را توضیح داده و اقسام آنرا بیان کرده و در آخرین بخش، اقسام وقف و ابتدا را همراه با مثالهای آن ذکر نموده است. با توجه به ویژگیهای آن، کتاب دربردارنده موضوعاتی است که می‌تواند مورد استفاده قرآن پژوهان بویژه اساتید قرائت قرآن قرار گیرد.
کتاب دارای ده بخش می‌باشد که هر بخش شامل چند فصل (که مجموعا هفده فصل) می‌باشد و فهرست مطالب آن به قرار زیر است:
بخش اول: چگونگی قرائت معاصران.
بخش دوم: تجوید شامل پنج فصل: تجوید، تحقیق و ترتیل، معنای ترتیل، تفاوت بین تحقیق و ترتیل، چگونگی تلاوت و ویژگیهای قرائت پیشوایان قرائت.
بخش سوم: اصول و قواعد قرائت.
بخش چهارم: لحن و اقسام آن شامل دو فصل معنای لحن در لغت و لحن و حقیقت آن.
بخش پنجم: همزه وصل و قطع شامل دو فصل همزه ابتدای افعال و اقسام الف (همزه) در اول اسامی.
بخش ششم: گفتاری درباره حرکات و حروف شامل دو فصل: حروف و حرکات و ارتباط آنها و حروف «
مد» و «لین» و حرکات.
بخش هفتم: نام‌های حروف و اسباب آن شامل دو فصل: القاب و نام‌های حروف و صفات حروف و اسباب آن.
بخش هشتم: مخارج حروف-.
بخش نهم: احکام نون ساکن و تنوین بخش.
دهم: وقف و ابتدا شامل چهار فصل: وقف «تام»، وقف «کافی»، وقف «حسن» و وقف «قبیح».
۱- در بخش هشتم: به صورت مفصل پیرامون حروف و مخارج مربوط به هر کدام از آنها بحث نموده، حروف ۲۹ گانه را به صورت مستقل با ویژگیهای آن تشریح می‌کند. ۲- در بخش سوم: اصول و قواعد قرائت مانند:
مد،
قصر، اشباع و... مورد بحث قرار گرفته، ویژگیهای هر کدام بیان شده است. ۳- در بخش پنجم:
همزه وصل و قطع مورد بحث و بررسی قرار گرفته.
وی در ابتدا این بحث را در افعال (همزه وصل) و در ادامه در اسماء مطرح کرده است. ۴- در بخش دوم: پس از تعریف سه واژه:
تجوید ،
تحقیق و
ترتیل تفاوت بین تحقیق و ترتیل را
ذکر ، آنگاه ویژگیهای قرائت پیشوایان قرائت را توضیح می‌دهد. ۵- در بخش اول: قرائت‌های معاصر خود را بررسی و بدعت‌هایی را که در هنگام قرائت
قرآن ایجاد شده (همچون خواندن قرآن به صورت
غنا و
ترعید (لرزاندن صدا) توضیح می‌دهد.
درآمدی بر علم تجوید کتاب یک جلد، متن آن
فارسی و دارای ۲۴۰ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: معمولی ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۳۷۶ هجری شمسی ۵- ناشر: مؤسسه فرهنگی- انتشاراتی حضور ۶- تیراژ: ۳۰۰۰ نسخه ۷- دارای فهرست: الف: احادیث ب: اشعار ج: اسامی د: منابع: تحقیق ه: مطالب کتاب ۸- نام کتاب: درآمدی بر علم تجوید ۹- نام مؤلف: محمد بن محمد بن جزری ۱۰- نام مترجمان: ابو الفضل علامی و صفر سفیدرو تذکر: این کتاب، ترجمه کتاب: التمهید فی علم التجوید (ابن جزری) است که توسط آقایان: ابو الفضل علامی و صفر سفیدرو به فارسی ترجمه شده و موارد زیر به آن اضافه گردیده است. ۱- آدرس آیات و مطالبی که در متن کتاب، مؤلف از دیگران نقل کرده است ۲- شرح بعضی از لغات مشکل ۳- آدرس دهی بعضی از مباحث به کتابهای دیگر که در
علم تجوی د نوشته شده است. ۴- استفاده از نظرات دیگران در توضیح مباحث و مطالب کتابشناسی.
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
