دانشنامه احادیث پزشکی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«دانشنامه احادیث پزشکی» مجموعه‌ای از
احادیث اهل بیت علیه‌السّلام پیرامون دانش پزشکی و درمان
بیماری‌های جسمی است که به کوشش محمد
محمدی ری شهری تدوین و تنظیم شده است. این اثر یکی از مفصل‌ترین نگاشته‌های
طب روایی است که از منابع
روایی شیعه و
اهل سنت تدوین یافته است.
ارزیابی احادیث طبی از طریق آزمودن، انگیزه اصلی نگارنده از برنامه ریزی برای تالیف دانش نامه احادیث طبی بوده است. با توجه به این که ضعف سند احادیث طبی نمی‌تواند دلیل عدم صدور قطعی آنها باشد و با توجه به وجود زمینه جعل در این احادیث، برای پالایش آنها و بهره مند شدن مردم و بخصوص مراکز علمی از ذخایر علمی اهل بیت علیه‌السّلام ، تصمیم به جمع آوری
احادیث طبی و تنظیم آنها گرفته شده است.
کتاب در پنج بخش تدوین شده و هر بخش دارای چند فصل جداگانه است.
مؤلف در این اثر سعی نموده احادیث را بر اساس عناوین و موضوعات مرتبط با هم مرتب و مدون نماید.
مخاطب اصلی دانش نامه احادیث طبی، پژوهشگران علوم پزشکی‌اند. البته این دانش نامه در مورد پیشگیری از بیماری‌ها که
طب پیشگیری (الطب الوقائی) نامیده می‌شود، همچنین خواص خوراکی‌ها، برای عموم مردم نیز می‌تواند مورد بهره برداری قرار گیرد. به سخن دیگر، به استثنای فصل‌های مربوط به درمان بیماری‌ها- که در بخش سوم آمده- سایر بخشهای این دانش نامه برای عموم قابل استفاده است.
خصوصیت این اثر حذف روایات تکراری و مشابه و درج یک مضمون با بهترین متنی است که در منابع
روایی آمده است، از این رو به ندرت
احادیث تکراری در آن ذکر شده است. علاوه بر آنچه گفتیم متون احادیث نیز اعراب گذاری شده است.
مطالب بخشهای مختلف کتاب به اختصار به شرح ذیل است:
بخش اول کتاب که در سه فصل تدوین یافته است پیرامون پزشکی از دیدگاه
اسلام ،
آداب طبابت و توصیه‌های پزشکی است.
بخش دوم که مشتمل بر شش فصل است پیرامون تعریف
بیماری ، منافع و حکمت‌های بیماری، وظایف بیماران، پرستاری و
عیادت از بیماران است.
بخش سوم مباحث مربوط به اندامها و دستگاه‌های بدن مانند:
قلب و
عروق ،
مغز و
اعصاب ،
چشم ،
گوش است. این بخش در چهارده فصل تدوین شده است.
بخش چهارم که در نه فصل نگاشته شده به اهمیت خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها در تندرستی و بیماری می‌پردازد. کم خوردن، پرهیز غذایی،
گرسنگی ، آداب غذا خوردن، آداب نوشیدن، تعداد وعده‌های غذایی مباحث مطرح شده در این بخش است.
بخش پنجم که مفصل‌ترین بخش کتاب است در شصت فصل تحریر شده است. این بخش پیرامون درمان بیماری‌ها با
غذا و
گیاهان دارویی است. در این بخش غذاها و داروها به ترتیب
حروف الفبا نقل شده و در ذیل هر عنوان خواص آن بر اساس
روایات بیان شده است.
کتاب دانش نامه توسط دکتر حسین صابری به فارسی ترجمه شده است.
پاورقی‌های نسبتا مفصل این اثر بیشتر ارجاع به منابع (مصدریابی) است و گاه نیز بیان معنای واژه‌ای در احادیث متن است.
فهرست اجمالی مطالب در ابتدای اثر و فهارس آیات، اشخاص، جمعیت‌ها و قبیله‌ها،
ادیان ، فرقه‌ها و
مذاهب ، بیماری‌ها، خوراکی‌ها و داروها و ترکیبات دارویی، شهرها و مکان‌ها، زمان‌ها و روزها، منابع و مآخذ در انتهای کتاب آمده است.
نرم افزار جامع
طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
