دام‌های شیطان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شیطان دشمن بزرگ انسان است.
از علل این دشمنی است:برتری آدم بر
فرشتگان ، اکرام
و احترام ویژه آدم در پیشگاه
خدا و رجم شیطان از مقام قرب الهی
و لعن او تا روز بازپسین.
شیطان از روی همین دشمنی،
سوگند یاد کرده است که فرزندان آدم را بفریبد
و آنان را از رشد
و تعالی باز دارد .
او برای دست یافتن بدین هدف، وسایلی دارد که آنها را دام‌های
شیطان گویند.
خداوند متعال در
قرآن کریم، پیوسته انسان را زنهار می‌دهد که فریب
شیطان نخورد
و در دام او نلغزد .
امامان معصوم (ع) نیز پاره‌ای اعمال را «فخّ الشّیطان» نام کرده‌اند به معنای «دام
شیطان»
و آدمی را از نزدیکی بدانها باز داشته‌اند .
شیطان، آدمی را به آرزوهای بلند می‌آلاید
و او را به خرافات می‌کشاند
و وامی‌دارد تا از آفرینش خدایی خویش روی برتابد؛ ولی فرجام
شیطان و پیروان او دوزخ است.
قرآن کریم، فریب‌های
شیطان را «
خطوات » خوانده است به معنای گام‌ها؛ زیرا او گام به گام پیش می‌آید
و اندک اندک انسان را همراهِ خود می‌کند.
شیطان از راه‌های گوناگون، همانند
شهوت، غضب، هواهای نفسانی،
عواطف و احساسات انسان را می‌فریبد
و دام‌های خویش را پیش راه او می‌گستراند
امام خمینی در تفسیر آیه
(وَقَاسَمَهُمَا اِنِّی لَکُمَا لَمِنَ النَّاصِحِینَ) معتقد است وسوسه‌های
شیطان همواره فریبنده است
و القائات
شیطانی در قلب، هیئات ظلمانی را به دنبال دارد. لذا قلب در اول تکونش قابلی است که در پی
حرکت جوهری با اکتساب رذایل
و صفات مذموم به فعلیت می‌رسد.
به تعبیری دیگر، اعمال قلبی وقتی
قلب را از قوه به فعلیت می‌رسانند که به صورت ملکه راسخه در آیند، تکرار
و استمرار اعمال بد
و صفات رذیله به استحکام آن آثار در قلب می‌انجامد
و آن حالت
و کیفیت اشتداد می‌یابد
و آن هیئت راسخه خود به صورت جوهری تبدیل می‌شود
و این صورت جوهری نفسی، فصل اخیر قلب شده با آن متحد
و به صورت گمراهی
و آتش تبدیل می‌شود
و چنین شخصی از
انسانیت خارج
و با
شیطان محشور می‌گردد.
امام خمینی یکی دیگر از راه‌های فریب
شیطان را القائاتی می‌داند که منشا تخیلات باطله
و اوهام خبیثه است به‌گونه‌ای که عزم
و اراده انسان تابع آنها می‌شود
و تمام اعمال قلبی
و جوارحی او از سنخ اعمال
شیطانی می‌گردد.
همچنین ایشان غوطه‌ورشدن در دنیا
و هوس‌های دنیوی
و توجه به عالم طبیعت را از جمله راه‌های فریب
و القائات
شیطانی بر نفس آدمی می‌داند.
به اعتقاد امام خمینی نفوذ
و سلطه
شیطان، دفعی
و یکباره نیست، بلکه
شیطان به تدریج انسان به گمراهی می‌کشاند
و با آمیختن حق
و باطل،
و حق جلوه دادن باطل، افراد را با عنوان اطاعت الهی فریب می‌دهد.
با این حال، او سلطه‌ای بر انسان ندارد
و تنها از راه فریب پیش می‌آید
و انسان ، به اختیار، از او پیروی می‌کند.
خداوند ، انسان را صاحب اختیار آفریده
و راه‌های رویارویی با
شیطان را بدو آموخته است. (راه‌های مقابله با
شیطان) دام‌های
شیطان فراوان‌اند
و او از راه‌های پرشماری می‌کوشد انسان را بفریبد. بنابر آیات
قرآنی،
شیطان برای گمراهی انسان بسیار سماجت می‌کند
و از پس
و پیش
و چپ
و راست بر او هجوم می‌برد .
و چون به درون آدمی راه یابد، بر او لجام می‌زند
و اختیارش را در کف می‌گیرد
و اگر مجال پیدا کند، نسل انسان را به تباهی می‌کشد ..
او به زشتکاری‌ها
و گناهکاری‌ها دامن می‌زند
و از ابزاری همچون قمار
و شراب بهره می‌گیرد
و میان آدمیزادگان دشمنی
و کینه می‌آفریند
و آنان را از
یاد خدا باز می‌دارد .
آتش آرزوهای بلند را در دل‌ها می‌افروزد
و تمنّای زندگی بیش‌تر در دنیا را در
بندگان می‌آفریند
و آنان را گمراه می‌سازد .
دنیا
و ما فیها را در نظر انسان‌ها می‌آراید
و محبّت کالای دنیوی را در سینه آنان برمی‌انگیزد
و از
پاداش اخروی غافل می‌کند .
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
