• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خِصْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: خصب.


خِصْب (به کسر خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای زیادت روئیدنی و مراتع و نیز فراوانی وسیله زندگی است. خَصب (به فتح خاء) مکانی که در آن فراوانی هست. این واژه پنج بار در نهج البلاغه آمده است.



خِصْب به معنای زیادت روئیدنی و مراتع و نیز فراوانی وسیله زندگی آمده است. «الخصب - بالکسر-: کثرة العشب و رفاغة العیش. خَصب (به فتح خاء) مکانی که در آن فراوانی هست.


امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با استسقاء فرموده: «اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا، وَتَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا، وَيُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا» «خدایا بارانی که با آن ارتفاعات ما پر علف گردد و دره‌ها و نهرهای ما به جریان افتد، و نواحی ما با آن به فراوانی آید.» (شرح‌های خطبه: ) «نجاد» ارتفاعات «وهاد» جمع و هده، به معنی گودی‌هاست.
«الْحَمْدُ لله خَالِقِ الْعِبَادِ، وَسَاطِحِ الْمِهَادِ، وَمُسِيلِ الْوِهَادِ، وَمُخْصِبِ النِّجَادِ» «حمد خدا را که خالق بندگان، گستراننده زمین، جاری کننده نهرها و پر علف کننده دشت‌ها و ارتفاعات است.» (شرح‌های خطبه: )


واژه خصب پنج بار در نهج آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۴۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۵۰.    
۳. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۸۰.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۶، خطبه ۱۱۴.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۲۶، خطبه ۱۱۳.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۷۲، خطبه ۱۱۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۵، خطبه ۱۱۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۳۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۸۱.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۶۶.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۵، خطبه ۱۶۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۸۱، خطبه ۱۵۸.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۳۲، خطبه ۱۶۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۵، خطبه ۱۶۳.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۲.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۴۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۰۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۰.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خصب»، ج۱، ص۳۴۳.    






جعبه ابزار