خوف از انحراف در وصیت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تغییر دادن
وصیت جایز نیست جز در یک مورد که
استثناء شده و آن در جایی است که
وصی بیم انحراف در
وصیت کننده داشته باشد- خواه این انحراف ناآگاهانه باشد یا عمدی و آگاهانه- و آن را اصلاح کند گناهی بر او نیست.
خوف از ابتلای
وصیت کننده به
انحراف و
گناه، مجوز ترغیب و واداشتن او به
تغییر وصیت است.
«فمن خاف من موص جنفـا او اثمـا فاصلح بینهم فلا اثم علیه ان الله غفور رحیم؛
و کسی که از انحراف
وصیت کننده (و تمایل یک جانبه او به بعض
ورثه)، یا از گناه او (که مبادا
وصیت به کار خلافی کند) بترسد، و میان آنها را اصلاح دهد، گناهی بر او نیست (و مشمول حکم تبدیل
وصیت نمیباشد.)
خداوند، آمرزنده و
مهربان است.»
مراد (از جنف) انحراف بسوی گناه است، به قرینه کلمه (اثم) و این
آیه تفریع بر آیه قبلی است و معنایش (و
خدا داناتر است) این است که اگر کسی
وصیت شخصی را تبدیل کند، تنها و تنها گناه این تبدیل بر کسانی است که
وصیت به معروف را تبدیل میکنند، نتیجه و فرعی که مترتب بر این معنا میشود این است که پس اگر کسی از
وصیت موصی بترسد، به این معنا که
وصیت به گناه کرده باشد و یا منحرف شده باشد، و او میان ورثه اصلاح کند و
وصیت را طوری عمل کند که نه
اثم از آن برخیزد و نه انحراف، گناهی نکرده، چون او اگر تبدیل کرده،
وصیت به معروف را تبدیل نکرده، بلکه
وصیت گناه را به
وصیتی تبدیل کرده که گناهی یا انحرافی در آن نباشد.
حکم اسلامی (در مورد
وصیت) کاملا روشن است که هر گونه
تغییر و تبدیل در
وصیتها به هر صورت و به هر مقدار باشد گناه است، اما از آنجا که هر قانونی استثنایی دارد، در آخرین آیه مورد بحث میگوید: هر گاه
وصی بیم انحرافی در
وصیت کننده داشته باشد- خواه این انحراف ناآگاهانه باشد یا عمدی و آگاهانه- و آن را اصلاح کند گناهی بر او نیست (و مشمول قانون تبدیل
وصیت نمیباشد) خداوند آمرزنده و مهربان است" (فمن خاف من موص جنفا او اثما فاصلح بینهم فلا اثم علیه ان الله غفور رحیم).
بنابراین
استثناء تنها مربوط به مواردی است که
وصیت به طور شایسته صورت نگرفته، فقط در اینجا است که وصی حق
تغییر دارد، البته اگر
وصیت کننده زنده است مطالب را به او گوشزد میکند تا
تغییر دهد و اگر از
دنیا رفته شخصا اقدام به
تغییر میکند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «خوف از انحراف در وصیت».