• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خضوع (فقه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: خضوع (مقالات مرتبط).
مقالات مشابه: تواضع (علوم دیگر).

خضوع‌ از فضایل اخلاقی است. از احکام آن در بابهای صلات، حج و تجارت سخن گفته‌اند.


خضوع به معنی فروتنی و فرمانبرداری می‌باشد.

هرچند سه واژه خضوع، خشوع و تواضع، در مقابل تکبر به معنای فروتنی به کار می‌روند؛ ليکن بين آنها تفاوتهای ظريفی وجود دارد. برخی، در مقام فرق بين خضوع و خشوع، اوّلی را به اعضای بدن و دومی را به قلب اختصاص داده‌اند.
[۱] طباطبایی، محمدرضا، المیزان، ج۱، ص۱۵۲.    

برخی، خشوع را اعم از خضوع دانسته و گفته‌اند: قلمرو خضوع بدن است؛ ليکن خشوع، علاوه بر بدن، صدا (پايين آوردن صدا) و نگاه (به پايين نگريستن) را در بر می‌گيرد.
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۶۴۹.    
[۳] تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۵۸.    

برخی ديگر گفته‌اند: خشوع بيشتر در پايين آوردن صدا و خضوع در به زير افکندن سر به کار می‌رود.
[۴] مازندرانی، صالح، شرح اصول الکافی، ج۸، ص۲۳۷.    


کاربرد تواضع به اعتبار خُلقيات و افعال ظاهر و باطن است و يا تواضع، تن دادن به منزلتی فروتر از منزلت استحقاقی است.
[۵] عسکری، ابوهلال، الفروق اللغویة، ص۲۱۵-۲۱۷.    
[۶] مازندرانی، صالح، شرح اصول الکافی، ج۱۱، ص۲۰۶-۲۰۷.    


خضوع و خشوع در موارد زير مستحب است: هنگام ورود به مسجد،
[۷] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴، ص۱۲۱.    
[۸] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸۱، ص۱.    

حرم مکه، مکه، مسجدالحرام،
[۹] نراقی، احمد، مستند الشیعة، ج۱۲، ص۶۱.    
[۱۰] عاملی، محمد بن مکی، الدروس‌ الشرعیة فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳۹۲.    
کعبه،
[۱۱] جامع عباسی، ج۱، ص۱۳۱.
مشاهد مشرفه معصومان عليهم السّلام و هنگام زیارت ايشان؛
[۱۲] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۰۱.    
[۱۳] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۱۷، ص۴۲۱.    
[۱۴] حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۴۴۹.    
وقت ورود نمازگزار به مصلای خود؛ در نماز، بويژه در حال قیام که با حالت خضوع به محل سجده‌اش نگاه کند،
[۱۵] کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج۳، ص۲۴۲.    
[۱۶] عاملی، محمد بن مکی، الألفیة و النفلیه، ص۱۱۰.    
[۱۷] حلی، حسن بن یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، ج۱، ص۲۶۱.    
[۱۸] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۸، ص۸۸.    
هنگام تلاوت قرآن و گفتن ذکر و خواندن دعا؛
[۱۹] کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج۳، ص۵۱۹.    
هنگام بيرون رفتن به صحرا برای نماز استسقا
[۲۰] جامع عباسی، ص۷۵.
و در طواف.
[۲۱] عاملی، محمد بن مکی، الدروس‌ الشرعیة فی فقه الامامیة، ج۱، ص۴۰۲.    

انجام دادن هر عمل منافی با خضوع و خشوع در نماز مکروه است.
[۲۲] توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۶۳۱، م۱۱۵۷.    


۱. ↑ طباطبایی، محمدرضا، المیزان، ج۱، ص۱۵۲.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۶۴۹.    
۳. ↑ تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۵۸.    
۴. ↑ مازندرانی، صالح، شرح اصول الکافی، ج۸، ص۲۳۷.    
۵. ↑ عسکری، ابوهلال، الفروق اللغویة، ص۲۱۵-۲۱۷.    
۶. ↑ مازندرانی، صالح، شرح اصول الکافی، ج۱۱، ص۲۰۶-۲۰۷.    
۷. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴، ص۱۲۱.    
۸. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۸۱، ص۱.    
۹. ↑ نراقی، احمد، مستند الشیعة، ج۱۲، ص۶۱.    
۱۰. ↑ عاملی، محمد بن مکی، الدروس‌ الشرعیة فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳۹۲.    
۱۱. ↑ جامع عباسی، ج۱، ص۱۳۱.
۱۲. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۰۱.    
۱۳. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۱۷، ص۴۲۱.    
۱۴. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۴۴۹.    
۱۵. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج۳، ص۲۴۲.    
۱۶. ↑ عاملی، محمد بن مکی، الألفیة و النفلیه، ص۱۱۰.    
۱۷. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، ج۱، ص۲۶۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۸، ص۸۸.    
۱۹. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج۳، ص۵۱۹.    
۲۰. ↑ جامع عباسی، ص۷۵.
۲۱. ↑ عاملی، محمد بن مکی، الدروس‌ الشرعیة فی فقه الامامیة، ج۱، ص۴۰۲.    
۲۲. ↑ توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۶۳۱، م۱۱۵۷.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۳، ص۴۶۵-۴۶۶.    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | تواضع | فضائل اخلاقی
جعبه ابزار