خصوصیات باطل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم به بیان ویژگی‌های هر یک از
حق و
باطل پرداخته است.
حق همواره اصیل است و
باطل از هیچ‌گونه ثبات و استقراری برخوردار نیست
:«اِنَّ
البطِلَ کانَ زَهوقا».
این
آیه به زوال
شرک و ظهور آیین
توحید تفسیر شده است.
در آیه‌ای دیگر از بی‌ریشگی و نافرجامی
باطل یاد شده:«و ما یُبدِئُ
البطِلُ و ما یُعید»
که بر
بطلان و بی‌اثر بودن آن در روند کلی هستی دلالت دارد.
بنابر روایتی، پیامبر این دو آیه را پس از فتح مکه و
به هنگام نابودی بت‌های
کعبه تلاوت کرده‌اند
و
روایات شیعه نیز این دو
آیه را بر‌ظهور
حضرت مهدی (عج) و پایان روشن تاریخ تطبیق کرده‌اند.
باطل، آبروی خود را از
حق و
دروغ نیروی خود را از راستی می‌گیرد.
اهل
باطل برای جلوه دادن
باطل خود آن را با
حق درآمیخته، لباس
حق بر آن می‌پوشانند و در مقابل،
حق را
باطل جلوه می‌دهند، چنان که
قرآن کریم بارها سخن کافران و مشرکان را نقل می‌کند که سخن و
رسالت پیامبران الهی را
باطل می‌شمردند:«ولَئِن‌جِئتَهُم بِایَة لَیَقولَنَّ الَّذینَ کَفَروا اِن اَنتُم اِلاّ مُبطِلون»
و با استناد
به این اتهام، خود را موظف
به مواجهه با آن می‌دانستند. قوم
کافر نوح ، وی را مفتری بر خدا و پیروی از وی را موجب خسران می‌شمردند.
فرعون چاره‌ای جز ادعای خیرخواهی و ارشاد نداشت:«اِنّی اَخافُ اَن یُبَدِّلَ دینَکُم اَو اَن یُظهِرَ فِی الاَرضِ الفَساد» «ما اُریکُم اِلاّ ما اَری و‌ما‌اَهدیکُم اِلاّ سَبیلَ الرَّشاد».
گروهی از یهودیان و مسیحیان در مقابله با دعوت فراگیر
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)،
به ناچار
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) را پیرو آیین خود می‌شمردند تا هم در سلک اطاعت پیامبر
اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) درنیایند و هم برای خود اصالت و حقانیتی تدارک کنند.
آنان در واکنش
به دعوت اسلام، بهترین چاره را
آمیختن حق به باطل و کتمان
حق دانستند.
خداوند نیز آنان را از این عمل منع و نکوهش کرد:«و‌لا‌تَلبِسُوا الحَقَّ
بِالبطِلِ و تَکتُموا الحَقَّ و اَنتُم تَعلَمون».
راه نفوذ
باطل همواره پوشیدن لباس
حق است
چنان که امیرمؤمنان، امام علی (علیه‌السلام) شعار «لا‌حکم إلا الله» را جمله حقی دانستند که خوارج از آن اراده
باطل می‌کردند
و در سخن دیگری علت گرایش انسان‌ها
به باطل را آمیختگی آن با
حق شمرده‌اند.
در آیات ۲۷ ۲۹
ص آفرینش از نظر کافران
باطل شمرده شده و در مقابل از مؤمنان یاد شده که در
آیات قرآن تدبر کرده، از خردورزان هستند.
از سیاق این آیات چنین برمی‌آید که اعتقادات
باطل و فاسد بر اثر رویگردانی از
عقل حاصل می‌شود.
قرآن بارها اهل
باطل را افرادی
سفیه ،
فاقد
تعقل ،
فاقد ادراک
و دارای
چشم و
گوش بدون استفاده و در نهایت، بسته و مُهر شده
برشمرده است.
دائرةالمعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله«باطل».
