• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ممیزات اصل عقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ویژگی‌های اصل عملیِ عقلی در مقایسه با اصل عملیِ شرعی را ممیّزات اصل عقلی گویند.



ممیّزات اصل عقلی، به معنای خصوصیات اصل عملی عقلی است که آن را از اصل عملی شرعی جدا می‌سازد.


« شهید صدر » رحمة‌الله‌علیه برای اصل عملی عقلی و اصل عملی شرعی چند فرق بیان کرده است:
۱. اصل عملی شرعی، حکم شرعی است، در حالی که اصل عملی عقلی، حکم عقل است؛
۲. وجود اصل شرعی در تمام موارد شک ، ضرورت ندارد، زیرا چه بسا موردی که شارع برای آن اصلی تشریع نکرده و آن را به عقل واگذار کرده است، در حالی که اصل عقلی در تمامی موارد جاری است.
۳. اصول عقلی را می‌توان در دو اصل منحصر نمود: اصل برائت عقلی ، و اصل احتیاط عقلی چون اصل تخییر را اصل عقلی جدا گانه‌ای محسوب نمی‌کنند، در حالی که اصل شرعی، به برائت و اشتغال منحصر نیست بلکه برای مثال، در قالب استصحاب نیز جاری است.
۴. میان اصول عقلی نه در عالم ثبوت و نه در عالم اثبات تعارض وجود ندارد، در حالی که میان اصول عملی شرعی، هر چند در عالم ثبوت تعارضی نیست، اما در عالم اثبات و به حسب لسان ادله آن ها تعارض ممکن است.
[۳] الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۳، ص (۲۹-۲۴).



۱. دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص (۳۰۵-۳۰۳).    
۲. بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۵، ص۱۶.    
۳. الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ایروانی، باقر، ج۳، ص (۲۹-۲۴).



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۹۸، برگرفته از مقاله «ممیّزات اصل عقلی».    



جعبه ابزار