• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَتْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: خَتْم (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: ختم (مفردات‌قرآن).


خَتْم (به فتح خاء و سکون تاء) از واژگان نهج البلاغه و به معنی مهر زدن، تمام كردن و فارغ شدن است. خاتِم (به کسر تاء) به معنی آخر قوم و خاتَم (به فتح خاء) به معنی مهر است. از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.


خَتْم
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۲۶.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    
به معنی مهر زدن است. گاهى با «نفسه» متعدی مى‌شود و گاهى با «على» «خَتَمَهُ خَتْماً: طبعهُ‌ و وضَعَ‌ عليهِ‌ نقشَ‌ خاتمهِ‌ » تمام كردن و فارغ شدن نيز از معانى آن است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
«خَتْم العملَ‌: فرغ منهُ‌»
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
خاتِم به معنی آخر قوم و خاتَم به معنی مهر است.
[۵] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    


امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده: «فَقَفَّى بِهِ الرُّسُلَ، وَخَتَمَ بِهِ الْوَحْيَ»
[۶] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۲، ص۲۲، خطبه ۱۲۹.    
[۸] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۱، خطبه ۱۳۳.    
«پیامبران را با او تعقیب كرد و وحی را به سبب او به آخر رساند.»
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۷، خطبه ۱۳۳.    
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴-۲۸۵.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۴۶۰.    
[۱۳] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱۰.    
[۱۴] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۷۴.    
)
و نيز درباره آن حضرت فرمود: «الْخَاتمِ لِمَا سَبَقَ، وَالْفَاتِحِ لِمَا انْغَلَقَ»
[۱۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۱، ص۱۱۷، خطبه ۷۰.    
[۱۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۱، خطبه ۷۱.    
«يعنى ختم كننده پيامبران گذشته و گشاينده دل‌هاى بسته شده با ضلالت.»
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷، خطبه ۷۲.    
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷-۴۲۸.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۳، ص۱۸۳.    
[۲۲] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۵.    
[۲۳] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۴۰.    
)

از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.
[۲۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
[۲۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۲۶.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
۵. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    
۶. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۲، ص۲۲، خطبه ۱۲۹.    
۸. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۱، خطبه ۱۳۳.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۷، خطبه ۱۳۳.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۴۶۰.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱۰.    
۱۴. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۷۴.    
۱۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۱، ص۱۱۷، خطبه ۷۰.    
۱۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۱، خطبه ۷۱.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷، خطبه ۷۲.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷-۴۲۸.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۳، ص۱۸۳.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۵.    
۲۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۴۰.    
۲۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
۲۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ختم»، ج۱، ص۳۲۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 133 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 71 نهج البلاغه
جعبه ابزار