• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خبیثات و خبیثون (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَبِيثات و خَبِيثُون: (اَلْخَبِيثٰاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ اَلْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثٰاتِ وَ اَلطَّيِّبٰاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ اَلطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبٰاتِ‌)
خَبِيثات و خَبِيثُون: «خبیثات» و «خبیثون» اشاره به زنان و مردان آلوده دامان است، به عکس «طیّبات» و «طیّبون» که به زنان و مردان پاک‌دامن اشاره می‌کند و ظاهرا منظور از آیه همین است، زیرا قرائنی در دست است که معنی اخیر را تایید می‌کند، به‌علاوه اگر سیاق آیات و روایاتی را که در تفسیر آن آمده در نظر بگیریم محدود بودن مفهوم آیه به معنی فوق (جنبه‌های عفت و ناموسی) صحیح‌تر به نظر می‌رسد، در حالی که از بعضی از روایات استفاده می‌شود که خبیث و طیّب در این جا معنی وسیعی دارد و مفهوم آن منحصر به آلودگی و پاکی جنسی نیست روی این نظر بعید به نظر نمی‌رسد که مفهوم ذکر شده در بالا، همان معنی خاص باشد، ولی از نظر ملاک و فلسفه و علت قابل تعمیم و گسترش است.



به موردی از کاربرد خَبِيثات و خَبِيثُون در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - خَبِيثات و خَبِيثُون (آیه ۲۶ سوره نور)

(الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَ الطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُوْلَئِكَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ.) (زنان ناپاك از آنِ مردان ناپاكند، و مردان ناپاك از آنِ زنان ناپاك؛ و زنان پاك از آن مردان پاكند، و مردان پاك از آن زنان پاك! اينان از آنچه كه ناپاكان به آنان نسبت مى‌دهند مبرّا هستند؛ و براى آنان آمرزش الهى و روزى پرارزشى است.)

۱.۲ - خَبِيثات و خَبِيثُون در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: و در مجمع البیان در ذيل آيه‌ (الْخَبِيثاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثاتِ ...) آمده كه در معناى آن اقوالى گفته‌اند، تا آنجا كه مى‌گويد: سوم اينكه زنان پليد مال مردان پليد، و مردان پليد مال‌ زنان پليدند.

۱.۳ - خَبِيثات و خَبِيثُون در تفسیر نمونه

خَبِيثات و خَبِيثُون کیانند؟
در این که منظور از «خبیثات» و «خبیثین» و همچنین «طیّبات» و «طیّبین» در آیۀ مورد بحث چیست و آنها چه کسانی هستند؟ مفسران بیانات مختلفی دارند:
۱) گاه گفته شده منظور سخنان ناپاک و تهمت و افترا و دروغ است که تعلق به افراد آلوده دارد و به عکس سخنان پاک از آن مردان پاک و با تقواست، و «از کوزه همان برون تراود که در اوست».
۲) گاه گفته می‌شود «خبیثات» به معنی «سیّئات» و مطلق اعمال بد و کارهای ناپسند است که برنامۀ مردان ناپاک است و به عکس «حسنات» تعلق به پاکان دارد.
۳) «خبیثات» و «خبیثون» اشاره به زنان و مردان آلوده دامان است، به عکس «طیّبات» و «طیّبون» که به زنان و مردان پاک‌دامن اشاره می‌کند و ظاهرا منظور از آیه همین است، زیرا قرائنی در دست است که معنی اخیر را تایید می‌کند، بعلاوه اگر سیاق آیات و روایاتی را که در تفسیر آن آمده در نظر بگیریم محدود بودن مفهوم آیه به معنی فوق (جنبه‌های عفت و ناموسی) صحیح‌تر به نظر می‌رسد، در حالی که از بعضی از روایات استفاده می‌شود که خبیث و طیّب در این جا معنی وسیعی دارد و مفهوم آن منحصر به آلودگی و پاکی جنسی نیست روی این نظر بعید به نظر نمی‌رسد که مفهوم ذکر شده در بالا، همان معنی خاص باشد، ولی از نظر ملاک و فلسفه و علت قابل تعمیم و گسترش است.
و به تعبیر دیگر آیۀ فوق در واقع بیان گرایش سنخیت است هرچند با توجه به موضوع مورد بحث سنخیّت در پاکی و آلودگی جنسی را می‌گوید.

۱. نور/سوره۲۴، آیه۲۶.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۴۲۴-۴۲۲.    
۳. نور/سوره۲۴، آیه۲۶.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۵۲.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۴۹.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۰۷.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۲۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۱۳.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۴۲۴-۴۲۲.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خبیثات و خبیثون»، ج۱، ص۶۵۵.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره نور | لغات قرآن




جعبه ابزار