حکم لغو (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کارهای
لغو در نظر
دین، آن اعمال
مباح و حلالی است که صاحبش در
آخرت و یا در
دنیا از آن سودی نبرد و سر‌انجام آن، منتهی به سود آخرت نگردد.
اجتناب از هر کار
لغو و بیهوده، مطلوب است.
«لا یسمعون فیها لغوا الا سلـمـا ولهم رزقهم فیها بکرة وعشیـا؛
در آن جا هرگز گفتار
لغو و بیهوده‌ای نمی‌شنوند و جز
سلام در آن جا
سخنی نیست و هر
صبح و
شام، روزی آنان در
بهشت مقرر است.»
«واذا سمعوا
اللغو اعرضوا عنه وقالوا لنا اعمــلنا ولکم اعمــلکم سلـم علیکم لا نبتغی الجـهلین؛
و هر گاه
سخن لغو و بیهوده بشنوند، از آن روی می‌گردانند و می‌گویند: اعمال ما از آن ماست و اعمال شما از آن خودتان سلام بر شما (سلام وداع) ما خواهان جاهلان نیستیم!»
"و اذا سمعوا
اللغو اعرضوا عنه و قالوا لنا اعمالنا و لکم اعمالکم" مراد از "
لغو"
سخن بیهوده است، به دلیل کلمه "سمعوا- می‌شنوند"، چون
لغو شنیدنی و از مقوله
سخن است، پس مقصود
سخنان بیهوده و خشن و زشتی است که پرداختن به آن، کار عاقلان نیست، و لذا وقتی آن را می‌شنیده‌اند، از آن اعراض نموده، و مقابله به مثل نمی‌کرده‌اند، بلکه می‌گفته‌اند: اعمال ما برای ما، و اعمال شما برای شما، و این در حقیقت متارکه و اعلام ترک گفتگو است.
«قد افلح المؤمنون• والذین هم عن
اللغو معرضون؛
مؤمنان رستگار شدند• .... • و آنها که از
لغو و بیهودگی روی گردانند.»
«والذین لا یشهدون الزور واذا مروا
باللغو مروا کرامـا؛
و کسانی که
شهادت به
باطل نمی‌دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی‌کنند) و هنگامی که با
لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند.»
"و اذا مروا
باللغو مروا کراما"- کلمه "
لغو" به معنای هر عمل و گفتاری است که مورد اعتنا نباشد، و هیچ فایده‌ای که غرض عقلا بر آن تعلق گیرد نداشته باشد، و به طوری که گفته‌اند: شامل تمامی
گناهان می‌شود. و مراد از" مرور به
لغو" گذر کردن به اهل
لغو است در حالی که سر گرم
لغو باشند.
و معنای
آیه این است که:
بندگان رحمان چون به اهل
لغو می‌گذرند و آنان را سرگرم
لغو می‌بینند، از ایشان روی می‌گردانند، و خود را پاکتر و منزه تر از آن می‌دانند که در جمع ایشان در آیند، و با ایشان اختلاط و همنشینی کنند.
«یتنـزعون فیها کاسـا لا
لغو فیها ولا تاثیم؛
آنها در بهشت جامه‌ای پر از
شراب طهور را که نه بیهوده‌گویی در آن است و نه
گناه، از یکدیگر می‌گیرند.»
«لا یسمعون فیها لغوا ولا کذبـا؛
در آنجا نه
سخن لغو و بیهوده‌ای می‌شنوند و نه دروغی.»
«لا تسمع فیها لـغیه؛
که در آن هیچ
سخن لغو و بیهوده‌ای نمی‌شنوند.»
توصیف دیگری از این بهشت که جنبه روحانی و معنوی دارد پرداخته می‌افزاید: "در آنجا هیچ
سخن لغو و بیهوده‌ای را نمی‌شنوی" (لا تسمع فیها لاغیة).
نه
سخنی که حاکی از
نفاق باشد، یا
عداوت و
جنگ و
جدال، و یا
کینه توزی و
حسد، نه
سخنان دروغ، نه
تهمت و
افترا، نه
غیبت و
ایذاء، و نه حتی
لغو و بی فایده.
و چه آرام بخش است محیطی که از همه این
سخنان پاک باشد، و اگر درست بیندیشیم قسمت عمده ناراحتیهای زندگی دنیا از شنیدن اینگونه
سخنان است که آرامش
روح و
جان و نظامات اجتماعی را برهم می‌زند و آتش فتنه‌ها را شعله‌ور می‌سازد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم لغو».
