حکم ادعای ربوبیت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم آیاتی از خود را به
حرمت ادعای
ربوبیت، بر بندگان خدا اختصاص داده است که به بیان آن خواهیم پرداخت.
الم تر الی الذی حاج ابرهیم فی ربه ان ءاتـه الله الملک اذ قال ابرهیم ربی الذی یحیی ویمیت... والله لایهدی القوم الظــلمین.
" آیا ندیدی (و آگاهی نداری از) کسی (
نمرود) که با
ابراهیم در باره پروردگارش محاجه و گفتگو کرد؟ زیرا خداوند به او
حکومت داده بود (و بر اثر کمی ظرفیت، از باده
غرور سرمست شده بود) هنگامی که ابراهیم گفت: «خدای من آن کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند.» ... و خداوند، قوم ستمگر را
هدایت نمی‌کند "
محاجه و بگومگویی که بین نمرود و ابراهیم ع واقع شده این بوده که
ابراهیم علیه السلام فرموده بوده: که رب من تنها الله است و لا غیر.
و نمرود در پاسخ گفته بود که: خیر، من نیز معبود تو هستم، معبود تو و همه مردم، و به همین جهت موقعی که ابراهیم علیه السلام علیه ادعای او چنین
استدلال کرد که: " ربی الذی یحیی و یمیت"، " پروردگار من کسی است که زنده می‌کند و می‌میراند"، او در جواب ابراهیم علیه السلام گفت: " من زنده می‌کنم و می‌میرانم"، و خلاصه برای خود همان وصفی را
ادعا کرده و قائل شده که ابراهیم علیه السلام آن را
وصف پروردگار خود می‌دانست، تا آن جناب را مجبور کند به اینکه باید در برابرش خاضع شود و به عبادتش بپردازد.
آری باید تنها او را بپرستند نه خدا را و نه هیچ آلهه‌ای دیگر را، و به همین جهت می‌بینیم در پاسخ آن جناب نگفت: " و انا احیی و امیت" (من نیز زنده می‌کنم و می‌میرانم)، و با نیاوردن واو عطف فهماند که اصلا زنده کننده و میراننده منم، نه اینکه خدا هم با من
شرکت داشته باشد و نیز نگفت: آلهه نیز زنده می‌کنند و می‌میرانند، چون خود را بزرگترین آلهه می‌دانست.
از آیه به خوبی بر می‌آید که جبار آن زمان مدعی
الوهیت بود، نه تنها به این معنی که او را پرستش کنند بلکه علاوه بر این خود را آفریدگار عالم هستی نیز معرفی می‌کرد یعنی هم خود را معبود می‌دانست، و هم
خالق .
و جای تعجب هم نیست هنگامی که مردم در برابر سنگ و چوب به
سجده بیفتند و علاوه بر پرستش، آنها را در امور جهان مؤثر و سهیم بدانند این فرصت برای یک" جبار اغفال گر" پیش می‌آید که از ساده لوحی مردم استفاده کند و آنها را به سوی خود
دعوت نماید و خود را همچون بتی جلوه دهد که هم او را بپرستند و هم به خالقیت او گردن نهند.
فقال انا ربکم الاعلی• فاخذه الله نکال الاخرة والاولی.
" و گفت: «من پروردگار برتر شما هستم! » • از این رو خداوند او را به
عذاب آخرت و دنیا گرفتار ساخت "
فرعون در این جمله ادعای
ربوبیت می‌کند، و ظاهرش این است که خود را رب اعلا می‌پنداشته یعنی از سایر
ارباب که مورد پرستش مصریان بودند بلند مرتبه تر می‌دانسته.
و بعید نیست منظورش از این برتری با اینکه خودش هم [بت پرستی [|بت پرست]] بوده، و به حکایت
قرآن درباریانش برای تحریکش می‌گفتند: " آیا موسی را آزاد می‌گذاری تا در زمین
فساد نموده، تو را و خدایانت را تباه کند" «۵»، این بوده که بگوید: من از همه خدایان به شما نزدیک ترم، برای اینکه ارزاق شما به دست من تامین می‌شود، و شؤون زندگی و شرافت و آقائیتان به همت من حفظ می‌شود، ولی سایر خدایان دارای این صفت نیستند.
قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم ادعای ربوبیت ».
