حَیّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَیّ: (لا اِلهَ اِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ)«حَیّ» از مادّه
«حیات» به معنای زندگی است،
و این واژه مانند هر صفت مشبّهه دیگر، دلالت بر دوام و ثبات دارد و بدیهی است که حیات در
خداوند حیات حقیقی است؛ چرا که حیاتش عین ذات او است، نه همچون موجودات زنده در عالم خلقت که حیات آنها عارضی است و لذا گاهی زنده‌اند و سپس می‌میرند، اما در خداوند چنین نیست.
(اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ) (هیچ معبودی جز خداوندِ یگانه زنده و پاینده نیست، خداوندی که
قائم به ذات خویش است، و موجودات دیگر،
قائم به او). هیچ‌گاه خواب سبک و سنگینی او را فرا نمی‌گیرد؛ و لحظه‌ای از تدبیر
جهان هستی، غافل نمی‌ماند؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در
زمین است، از آن اوست. کیست که در نزد او، جز به فرمانش
شفاعت کند؟! آینده و گذشته بندگان را می‌داند؛ و کسی از علم او آگاه نمی‌گردد؛ جز به مقداری که او بخواهد. اوست که به همه چیز آگاه است؛ و علم و دانش محدود دیگران، پرتوی از علمِ بی‌پایان و نامحدود اوست). تخت حکومت او، آسمان‌ها و زمین را دربرگرفته؛ و نگاهداری آن دو [
آسمان و زمین]، او را خسته نمی‌کند. و اوست بلند مرتبه و با عظمت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اسم حى به معناى كسى است كه حياتى ثابت داشته باشد، چون اين كلمه صفت مشبه است، و مانند ساير صفات مشبه، دلالت بر دوام و ثبات دارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حَیّ»، ص۱۹۸.
