حَنَن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَنَن (به فتح حاء و نون) و
حَنان (به فتح حاء) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای مهربانی است.
حَنين (به فتح حاء) به معنای شوق، ناله و گريه شديد است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
حَنِين (به فتح حاء) به معنای رحم کن؛
حَنّوا (به فتح حاء) به معنای راغب و شائق باشند؛
تَحِنُّ (به فتح تاء و کسر حاء) به معنای شائق شدن، است.
از این مادّه هشتاد موارد در «نهج‌البلاغه» آمده است.
حَنَن و
حَنان به معنای مهربانی است.
حنين به معنای شوق، ناله و گريه شديد است.
بعضی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در
دعای استسقا فرموده:
«اللَّهُمَّ قَدِ انْصاحَتْ جِبالُنَا... وَ هامَتْ دَوابُّنا... وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ في مَراتِعِها وَ الحَنِينَ إِلَى مَوَارِدِها.» «خدايا چهارپايان ما تشنه شدند، و از عطش
ضجه كردند مانند
ضجّه مادر بچه مرده بر بچه‌هاى خود، و خسته شدند از كثرت رفت و آمد به چراگاه و خسته شدند از شوق به محل‌هاى معتاد خويش. خدايا رحم كن ناله ناله‌كنندگان و گريه گريه‌كنندگان را.»
حضرت در رابطه با رفتار با مردم فرموده:
«خالِطُوا النَّاسَ مُخالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَها بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنّوا إِلَيْكُمْ.» «با مردم چنان معاشرت كنيد كه اگر با آن مرديد بر شما گريه كنند و اگر مانديد به شما راغب و شائق باشند.»
حضرت علی (علیه‌السلام) به
عثمان بن حنیف از شاعری نقل کرده:
«وَ حَسْبُکَ داءً اَنْ تَبِیتَ بِبِطْنَة ••• وَ حَوْلَکَ اَکْبادٌ تَحِنُّ اِلَی الْقِدِّ.» « اين درد براى تو كافى است كه با شكم پر بخوابى، حال انكه در اطراف تو جگرهائى است كه شائق تكّه‌اى از پوست دباغى نشده است (يعنى چيزى براى خوردن پيدا نمى‌كنند.)»
(شرح‌های نامه:
)
«
تحنّ» به معنى شوق و آرزو و «قدّ» تكّه پوست دباغى نشده است.
هشتاد مورد از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حنن»، ج۱، ص۳۰۹.
