• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَرَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَرَب (به فتح حاء و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شدّت غضب است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، مانند:
حَرْب (به فتح حاء و سکون راء) پدر ابوسفیان است؛
حَرَب گاهى به معنى نهب و غارت نیز می‌آيد.


حَرَب (بر وزن شرف) به معنای شدّت غضب، آمده است و فعل آن از باب علم يعلم می‌آيد.
حَرْب پدر ابوسفيان است.
حَرَب گاهى به معنى نهب و غارت می‌آيد؛ گويند: «حرب الرجل ماله: سلبه فهو محروب.»



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - حَرِبَ - نامه ۴۱ (عامل حضرت)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه ۴۱ به یکی از عاملانش می‌نویسد:
«فَلَمّا رَأَيْتَ الزَّمانَ عَلَى ابْنِ عَمِّکَ قَدْ كَلِبَ وَ الْعَدُوَّ قَدْ حَرِبَ... فَفارَقْتَهُ مَعَ الْمُفارِقينَ.»
«چون ديدى كه زمان بر پسر عمويت سخت گشته و دشمن غضبش شدت يافته... با كنار شوندگان از او كنار رفتى.»


۲.۲ - حَرْبٌ - نامه ۱۷ (معاویه)

امام (علیه‌السلام) در نامه ۱۷ به معاویه نوشته:
«وَلكِنْ لَيْسَ أُمَيَّةُ كَهاشِمَ وَ لا حَرْبٌ كَعَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ لا أَبوسُفْيانَ كأَبی طالِب.»
(امّا «امیّه» چون «هاشم» و «حرب» چون «عبدالمطلّب» و «ابوسفيان» مانند «ابوطالب» نخواهند بود.)
حَرَب پدر ابو سفيان است.


۲.۳ - مَحْروبَةٌ - خطبه ۱۹۱ (دنیا)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با دنیا فرموده:
«فاِنَّ بَرْقَها خالِبٌ وَ نُطْقَها کاذِبٌ وَ اَمْوالَها مَحْروبَةٌ وَ اَعْلاقَها مَسْلوبَةٌ.»
«برق آن فريبنده، گفتارش دروغ، اموالش غارت شده و تعلق‌هايش از بين رفتنى است.»


۲.۴ - مَحْروبٌ - خطبه ۱۱۰ (اعتماد به دنیا)

آن حضرت در خطبه ۱۱۰ فرموده:
«وَ جارُها مَحْروبٌ
«همسايه‌اش غارت شده است.»



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۸.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۲۱۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۵.    
۵. جیلانی، رفیع‌الدین محمد، الذریعه الی حافظ الشریعه، ج۲، ص۱۴۳.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۶۸-۶۶۹، نامه ۴۱.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۷۲-۷۳، نامه ۴۱.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۱۲-۴۱۳، نامه ۴۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۴۵، نامه ۴۱.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۴۴.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۴۸.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۱۲۰.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۷۵-۷۶.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۶۷.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۰۱، نامه ۱۷.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹، نامه ۱۷.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۵، نامه ۱۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۵، نامه ۱۷.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۶۷.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۷۳.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۲۱۷.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۳۳.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۱۷.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۴۵، خطبه ۱۹۱.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۵۹، خطبه ۱۸۶.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۴-۲۸۵، خطبه ۱۹۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۳، خطبه ۱۹۱.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۷۰.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۸۸-۳۸۹.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۳۴۰-۳۴۱.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۵۴.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۱۶.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۵۶، خطبه ۱۱۰.    
۳۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۲۱۷، خطبه ۱۰۹.    
۳۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۵، خطبه ۱۱۱.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵، خطبه ۱۱۱.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۳۵-۳۶.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۲.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۲۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حرب»، ص۲۶۰-۲۶۱.    






جعبه ابزار