حنن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَنَن (به فتح حاء و نون) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای مهربانی و گریه شدید است. از این مادّه هشتاد موارد در
نهج‌البلاغه آمده است.
حَنَنبه معنای مهربانی و گریه شدید است.
بعضی از مواردی که در
نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد.
در دعای استسقا فرموده:
«للَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا... وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا... وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ في مَرَاتِعِهَا وَالحَنِينَ إِلَى مَوَارِدِهَا.» «خداوندا! كوه‌هاى ما از بى‌آبى از هم شكافته و
زمین ما به صورت غبار در آمده است، چهارپايان ما در عطشند و در خوابگاه خويش متحيّرند، همچون زنان بچّه مرده ناله سر داده‌اند و از زيادى رفت و آمد به سوى چراگاه‌ها و آب گاه‌ها (و نيافتن آب و علف) خسته شده‌اند. بار خدايا! به ناله گوسفندان و آتش و آه سوزنام شتران رحم فرما! بار خدايا! به سرگردانى آن‌ها در راه‌ها و ناله هاشان در خوابگاهها ترحّم فرما.»
(شرح‌های خطبه:
)
در رابطه با رفتار با مردم فرموده:
«خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَإِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ.»«با مردم آنچنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر مرگ شما
اشک ريزند و اگر زنده بمانيد به شما
عشق ورزند.»
(شرح‌های حکمت:
)
به عثمان بن حنیف نوشت:
«وَلَعَلَّ بِالْحِجَازِ اَوِ بِالْـیَمَامَةِ مَنْ لاَطَمَعَ لَهُ فِی الْقُرْصِ، وَلاَ عَهْدَ لَهُ بِالشِّبَعِ ـ اَوْ اَبِیتَ مِبْطَاناً وَحَوْلِی بُطُونٌ غَرْثَی وَاَکْبَادٌ حَرَّی، اَوْ اَکُونَ کَمَا قَالَ الْقَائِلُ: وَحَسْبُکَ دَاءً اَنْ تَبِیتَ بِبِطْنَة ••• وَحَوْلَکَ اَکْبَادٌ تَحِنُّ اِلَی الْقِدِّ.»«در حالی که ممکن است در سرزمین «
حجاز» یا «یمامه» کسی باشد که حتّی
امید به دست آوردن یک قرص نان هم نداشته باشد و نه هرگز شکمی سیر خورده باشد، آیا من با شکمی سیر بخوابم در حالی که در اطرافم شکم‌های گرسنه و کبدهای سوزانی باشند؟ و آیا آنچنان باشم که آن شاعر گفته است: این درد تو را بس که شب با شکم سیر بخوابی • • • در حالی که در اطراف تو شکم‌هایی گرسنه و به پشت چسبیده باشند.»
(شرح‌های نامه:
)
هشتاد مورد از این ماده در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حنن»، ج۱، ص۳۰۹.
