حَمْی (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَمْی (به فتح حاء و سکون میم) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای حرارت شدید است.
نزدیک پانزده مورد از این مادّه در
نهج‌البلاغه به كار رفته است.
حَمْی به معنای حرارت شدید است.
در
صحاح گوید:
«حَمِیَ النَّهارُ و حَمِیَ التَّنُّورُ: اشْتَدَّ حَرُّهُمَا و اَحْمَیْتُ الحَدِیدَ فِی النَّارِ فَهُوَ مَحْمِیٌ.» راغب گوید: آن حرارتی است که از فلزات سرخ کرده و از بدن برخیزد.
بعضی از مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با بى‌وفایى يارانش فرموده است:
«وَ اللهِ لَكَأَنِّي بِكُمْ فِيَما إخالُ: لَوْ حَمِسَ الْوَغَى، وَ حَمِيَ الضِّرَابُ، قَدِ انْفَرَجْتُمْ عَنِ ابْنِ أَبي طَالِب انْفِرَاجَ الْمَرْأَةِ عَنْ قُبُلِهَا.» «به
خدا قسم گويا شما را در گمان خود مى‌بينم كه اگر جنگ شدّت مى‌يافت و پيكار آتش مى‌گرفت از على بن ابى طالب كنار مى‌شديد، و دست مى‌كشيديد مانند دست كشيدن زن از (ميان دوران) خود»،
حضرت در رابطه با
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده:
«طَبِيبٌ دَوّارٌ بِطِبّهِ، قَدْ أَحْكَمَ مَراهِمَهُ، وَ أَحْمَى مَواسِمَهُ؛ يَضَعُ ذلِكَ حَيْثُ الْحاجَةُ إِلَيْهِ؛ مِنْ قُلوبٍ عُمْيٍ، وَ آذانٍ صُمّ، وَ أَلْسِنَةٍ بُكْمٍ.» «او طبيبى است سيّار كه با طبّ خويش همواره به گردش مى‌پردازد، مرهم‌هايش را به خوبى آماده ساخته، حتّى براى مواقع اضطرار و داغ كردن محلّ زخم‌ها ابزارش را گداخته است تا در آن‌جا كه مورد نياز است، قرار دهد براى قلب‌هاى نابينا، گوش‌هاى كر و زبان‌هاى گنگ.»
حضرت علی (علیه‌السلام) وقتی برادرش
عقیل ابن ابی‌طالب خواست از اموال مردم به او دهد:
«فَأَحْمَيْتُ لَهُ حَدِيدَةً، ثُمَّ أَدْنَيْتُها مِنْ جِسْمِهِ لِيَعْتَبِرَ بِهَا، فَضَجَّ ضَجِيجَ ذِي دَنَف مِنْ أَلَمِها، وَ كادَ أَنْ يَحْتَرِقَ مِنْ مِيسَمِها.» «تکّه آهنی را برای او سرخ کردم، و به جسدش نزدیک نمودم تا از آن
عبرت گیرد، از گرمی آن فریاد کشید، و نزدیک بود (اگر ببدنش می‌چسباندم) از داغ آن به سوزد.»
پانزده موارد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمی»، ج۱، ص۳۰۶.
