حمل مفهومی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حمل مفهومی یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای
حمل جنبه وصفی و مفهومی
محمول بر
موضوع است.
حمل به لحاظ مفهوم و
مصداق به مفهومی و مصداقی تقسیم می‌شود.
«حمل مفهومی» حملی است که محمول، وصفی برای موضوع بوده، جنبه وصفی و مفهومی محمول مورد نظر باشد؛ مثلاً در قضیه «حسن سیاه است» می‌خواهیم صفتی از صفات حسن را بیان کنیم؛ بنابراین
مفهوم سیاه مراد است، نه مصداق آن.
اگر مراد از محمول، مفهوم یعنی معنای آن باشد، در این صورت، معنای قضیه این است که محمول، جزء اوصاف موضوع است. اساساً وقتی محمول، کیفیتی یا صفتی از قبیل شیرینی، شوری، تیزهوشی، نبوغ، نادانی، بدبینی، خوش‌بینی، میانه‌روی و حسودی، و به طور کلی صفت مشبهه، اسم فاعل، اسم مفعول، صیغه مبالغه و امثال آن باشد و نیز در قضایایی که برای
تعریف و شناساندن
ماهیت اشیا به کار می‌رود، مسلماً جنبه مفهوم ملحوظ است؛ چنان‌که در قضیه «
انسان ناطق است» منظور گوینده این نیست که انسان از جمله موجودات
ناطق است، بلکه مراد این است که انسان متصف به
ناطقیت است یعنی
نطق از صفات و خصایص او است و به همین طریق می‌توان به شناخت ماهیت اشیا دست یافت.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• خوانساری، محمد،
منطق صوری.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حمل مفهومی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۷.
