حمل ضروری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حمل ضروری یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای اسناد محمول به موضوع در قضیه دارای جهت ضرورت است.

---

مراد از حمل ضروری، حمل در قضیه‌ای است که دارای جهت ضرورت باشد.

---

ضرورت با توجه به مراتب و قیودی که دارد اقسام متعددی پیدا می‌کند. بعضی از کتاب‌های منطقی، شش قسم برای ضرورت و به تبع آن برای حمل ضروری برشمرده‌اند:
۱. حمل به نحو ضرورت ازلی، مانند: الله تعالی حیّ.
۲. حمل به نحو ضرورت ذاتیه، یعنی ثبوت محمول برای موضوع مادامی که ذات موضوع موجود باشد؛ مثل: کل انسان بالضرورة حیوان.
۳. حمل به نحو ضرورت وصفیه، یعنی ثبوت محمول برای موضوع مادامی که موضوع، موصوف به آن صفت باشد؛ مانند: کل ابیض فهو ذو لون مفرق للبصر مادام ابیض بالضرورة.
۴. حمل به نحو ضرورت به شرط محمول، یعنی ثبوت محمول برای موضوع مادامی که موضوع، متصف به آن محمول باشد؛ مثل: انّ زیداً بالضرورة ماش مادام ماشیاً.
۵. آن حمل ضروری‌ که به ضرورت ثبوت محمول برای موضوع در وقت معینی حکم شده باشد؛ مانند: انّ القمر ینکسف بالضرورة و لکن لیس دائما بل وقتاً ما.
۶. آن حمل ضروری‌ که به ضرورت ثبوت محمول برای موضوع در وقت غیر معینی حکم شده باشد؛ مثل: کل انسان فانه بالضرورة یتنفس ‌ای وقتاً ما.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، شرح الاشارات و التنبیهات.    

---