• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حمش (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَمْش (به فتح حاء و سکون میم) از واژگان نهج‌البلاغه، به معنای جمع كردن، بر انگيزاندن، و به خشم آوردن است. یکی از مشتقات از این مادّه «حموشه» می‌باشد که به معنای نازكى ساق پا است. دو مورد از اين کلمه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.



حَمْشبه معنای جمع کردن، بر انگیزاندن، و به خشم آوردن است.


دو مورد از این کلمه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.

۲.۱ - خطبه ۳۹

در تحريض به جهاد فرمود: «مَا تَنْتَظِرُونَ بِنَصْرِكُمْ رَبَّكُمْ؟ أَمَا دِينٌ يَجْمَعُكُمْ، وَلاَ حَمِيَّةَ تُحْمِشُكُمْ.»«در يارى پروردگارتان منتظر چه هستيد؟ آيا دین نداريد كه شما را گِرد آورد؟ و يا غيرتى كه شما را به خشم وادارد؟.» (شرح‌های خطبه: )

۲.۲ - خطبه ۱۶۵

در نازکی ساق پای طاووس فرموده: «يُفْضِي كَإفْضاءِ الدِّيَكَةِ وَ يَؤُرُّ بِمَلاَقِحِهِ أَرَّ الْفُحُولِ الْمُغْتَلِمَةِ لِلضِّرابِ... اِنَّ قَوائِمَهُ حُمْشٌ كَقَوائِمِ الدِّيَكَةِ الْخِلاَسِيَّةِ» «يعنى: براى مقاربت مى‌جهد بر روى ماده خود مانند جهيدن خروس‌ها و مى‌آيد به طرف آن با آلات تناسلى خود مانند نرهاى پر از شهوت براى مقاربت... پاهايش نازک است مانند پاهاى خروس‌هايى كه از خروس و مرغ‌هاى هندى و فارس متولّد شده‌اند.» (شرح‌های خطبه: )


دو مورد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۱۳۵.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۲۰.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۰۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۸۶.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۸۲، خطبه ۳۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۱۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۱۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۱۷۷.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۳۰۰.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۶۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۸۸.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳، خطبه ۱۶۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۹.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۳۷۰.    
۲۰. هاشمی خویی، میرزا حبیب الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۴.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمش»، ج۱، ص۳۰۳.    






جعبه ابزار