حُمْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حُمْر (به ضم میم و سکون میم) از
واژگان نهج‌البلاغه به معنای سرخى است.
«
احمر» به معنای سرخرنگ و مؤنث آن حمراء است.
احمرار به معنای سرخ شدن آمده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
احْمَرَّ (به کسز همزه و سکون حاء) به معنای جنگ؛
حَمارَّةُ (به فتح حاء) به معنای سوزان است.
از اين ماده هفت مورد در نهج‌البلاغه به كار رفته است.
حُمْر به معنای سرخی است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) به
معاویه می‌نویسند:
«وَ كانَ رَسولُ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) إذا احْمَرَّ الْبَأْسُ، وَ أَحْجَمَ النّاسُ، قَدَّمَ أَهْلَ بَيْتِهِ فَوَقَى بِهِمْ أَصَحابَهُ حَرَّ السُّيوفِ وَ الاَْسِنَّةِ.» «هرگاه آتش
جنگ شعله مى‌كشيد و مردم حمله مى‌كردند
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اهل‌بیت خود را پيشاپيش لشكر قرار مى‌داد كه اصحابش از آتش شمشير و نيزه مصون بمانند.»
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود:
«كُنّا إِذا احْمَرَّ الْبَأْسُ اتَّقَيْنا بِرَسُولِ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله)، فَلَمْ يَكُنْ أَحَدٌ مِنّا أَقْرَبَ إِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ.» «هرگاه آتش
جنگ سخت شعله‌ور مى‌شد، ما به رسول خدا (صلى‌الله‌عليه‌وآله) پناه مى‌برديم. و در آن ساعت هيچ يک از ما به دشمن از او نزديک‌تر نبود.»
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در مذمت یاران خود فرمود:
«فإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِالسَّيْرِ إِلَيْهِم فِي أَيّامِ الحَرِّ قُلْتُمْ: هذِهِ حَمارَّةُ القَيْظِ أَمْهِلْنا.» «هرگاه در ايّام
تابستان فرمان حركت به سوى
دشمن دادم، گفتيد: اندكى ما را مهلت ده.»
حضرت در رابطه با
مروان بن حکم فرموده:
«أَما إِنَّ لَهُ إِمْرَةً كَلَعْقَةِ الْكَلْبِ أَنْفَهُ، وَ هُوَ أَبو الاَْكُبُشِ الاَْرْبَعَةِ، وَ سَتَلْقَى الاُْمَّة مِنْهُ وَ مِنْ وَلَدِهِ يَوْمَاً أَحْمَرَ!.» «آگاه باشيد او
حکومت كوتاه مدّتى خواهد يافت، همانند مقدار زمانى كه سگى بينى خود را با زبان پاک كند! او پدر قوچ‌هاى چهارگانه است! و امّت اسلام از دست او و پسرانش روز خونينى خواهند داشت.»
هفت مورد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمر»، ج۱، ص۳۰۲.
