حماریه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حماریه یکی از
فرقه
های خوارج و از
فرق اهل سنت میباشند که تاریخچهشان به بعد از
جنگ نهروان و از بین رفتن تعدادی از
خوارج برمیگردد.
فرقه حماریه از
فرق اهل سنت بوده و نباید با
فرقه حماریه که از
فرق شیعه میباشند، اشتباه گرفت؛ زیرا
فرقه حماریه منتسب به شیعه در زمان
امام حسن عسکری (علیهالسلام) به وجود آمدهاند و آنها طرفداران فارس ابنماهویه بودند
و قائل به
امامت جعفر کذاب بعد از
شهادت امام حسن عسکری (عليهالسلام) شدند.
مؤسس این
فرقه دقیقاً مشخص نمیباشد؛ ولی از بزرگان آنها میتوان به سلیمان ضمیری و خالد ابن عبدالله اشاره نمود.
حماریه از
قدریه بوده و قائل به تفویض کلیه امور به
انسان هستند و خداوند را در هیچیک از امور به هیچ وجه دخالت نمیدهند؛ درحالیکه
جبریه قائل به
جبر در
افعال و آلت بودن انسان و
فاعل بودن
خدا هستند و امامیه نظریه الامر بین الامرین را قائلاند.
چون از
فرقه
های خوارج هستند و شعارشان در مقابل
امیر المؤمنین علیهالسلام «ان الحکم الا لله» (حکم فقط مخصوص خداست)
است، امیرالمومنین را
کافر میدانند و قائلاند که جریان
حکمیت اشتباه بوده، چون
حکم فقط برای خداست و جریان حکمیت
گناه کبیره است و مرتکب گناه کبیره، اگر توبه نکند
کافر است. بنابراین به امیر المومنین گفتند: باید اقرار به
گناه کنی و بعد
توبه کنی. هر چند
امیرالمومنین فرمود حکمیتی که بر طبق
قرآن باشد ایرادی ندارد و عین حکمیت خداست و علاوه بر آنها آیات مربوط به
وفای به عهد را برای آنها
قرائت کرد آنها زیر بار نرفتند و بر حرف خود پافشاری کردند.
یکی دیگر از اعتقادات آنها مسئله
تناسخ ارواح است. آنها این عقیده را از ابنحائط گرفتهاند.
آنها میگویند که ارواح بعد از مردن به نسبت
اعمال گذشته شخص، به بدن انسان یا حیوان دیگری میروند و همینطور این گردش ادامه دارد.
آنها قائلاند
خداوند عدهای را به صورت حیوانات مختلف مسخ نموده است و بعد از مسخ دوباره به صورت انسان تبدیل میشوند و این اعتقاد را از عباد ابن سلیمان ضمیری گرفتهاند.
در حالیکه میدانیم که طبق
روایات هیچکدام از کسانی که مسخ شدهاند، بیش از سه
روز زنده نماندهاند و از بین رفتهاند.
همچنین
اعتقاد دارند که به وجود آمدن کرم از بدن
انسان و
عقرب از بین خشت
های قبر، هیچکدام منسوب به خدا نیست و همه به فعل مستقیم انسان و
طبیعت آن برمیگردد.
آنها اعتقاد دارند ایجاد مارها و حشرات و سموم (
شرور) به
شیطان برمیگردد
نه به خدا؛ یعنی در واقع میگویند
خالق آنها شیطان است نه خدا. این تقریبا شبیه به همان اعتقاد زردشت میباشد که برای
عالم دو مبدا
خیر و شر به نام اهورا مزدا و اهریمن قائل هستند. از این برخی حماریه را قسمی از مجوس و برخی گمراهتر از
مجوس میدانند.
همچنین
ذکر این نکته لازم میآید که در اینکه حماریه منقرض شدهاند شکی نیست؛ اما هیچیک از مورخین به
تاریخ انقراض آنها اشارهای نکرده است.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حماریه».