حلم به معنای نگهداری نفس و طبع از هیجان غضب است، و به معنای عقل نیز آمده است، در قرآن کریم ، واژه حلم به‌کار نرفته، اما از مشتقات آن، حلیم ، پانزده بار آمده است، در قرآن کریم ، هم خدا و هم انسان‌ها با صفت حلیممدح شده‌اند، در یازده آیه ، این صفت به خدا نسبت داده شده است و در بقیه آیات به پیامبران الهی ، یعنی حضرت ابراهیم ، فرزند ابراهیم (علیهما‌السلام) که خدا فرمان به ذبح او داده بود و حضرت شعیب .
حلم به معنی خویشتنداری به هنگام هیجان غضب است، و از آنجا که این حالت از عقل و خرد ناشی می‌شود گاه به معنی عقل و خرد نیز به کار رفته، قابل توجه اینکه واژه حلیم پانزده مرتبه در قرآن مجید تکرار شده، ووصفی است برای خداوند جز در دو مورد که به صورت توصیفی برای ابراهیم و فرزندش در کلام خدا آمده است، و در یک مورد توصیفی است برای شعیب از زبان دیگران.
