حقیقت شیطان (دیدگاه امام خمینی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

امام ‌خمینی شیطان را مظهر اسم مضل می‌داند که مرتبه‌ آن پایین‌تر از ملائکه است و جوهری شیطانی دارد و اسم آن عزازیل است و حکمت آفرینش شیطان، تمایز بین بندگان مخلص و غیر مخلص و رساندن آ‌ها به کمال شایسته خود است.

---

برخی متکلمان شیطان را امری نمادین می‌دانند و حقیقت شیطان را قوه‌ای در انسان می‌دانند که به شرور دعوت می‌کند. امام ‌خمینی معتقد است شیطان امر واقعی است و تجرد مثالی و صورت تجرد برزخی ظلمانی دارد، نه تجرد عقلانی نورانی مانند ملائکه. ایشان حقیقت ابلیس را همان جهل و وهم کل در عالم هستی می‌داند که به حسب فطرت، مایل به شر و فساد و دعوت‌کننده به اغلاط، افتراء و کذب است و سایر شیاطین از مظاهر آن شیطان بزرگ محسوب می‌شوند و در برابر آن، عقل کل است که عقل عالم هستی محسوب شده، نخستین خلق از روحانیون است که حقیقت عقول جزئیه است. برخی متکلمان شیطان را از جنس جن دانسته و برخی از جنس ملائکه می‌دانند.
امام ‌خمینی شیطان را مظهر اسم مضل می‌داند که مرتبه‌ آن پایین‌تر از ملائکه است و جوهری شیطانی دارد و اسم آن عزازیل است. حکمت آفرینش شیطان، تمایز بین بندگان مخلص و غیر مخلص و رساندن آ‌ها به کمال شایسته خود است و این خود رحمتی از ناحیه خداوند است. امام ‌خمینی مبدا طرد شدن شیطان از بارگاه قدس الهی را خودرای و خودبینی او می‌داند ‌که سبب استکبار او شده و خودرای بودن او سبب استقلال و سرپیچی از فرمان الهی است. به اعتقاد ایشان، چنان‌که در قرآن هم آمده، سجده نکردن شیطان بر انسان به‌ سبب آن بود که شیطان طینت آدم را دید و اعتراض کرد که خود از آتش است و سزاوار نیست بر آدم که از خاک آفریده شده، سجده کند و این از عدم معرفت او به روحانیت آدم سرچشمه می‌گیرد؛ زیرا او به ‌ظاهر آدم‌ توجه کرد و باطن و روحانیت او را ملاحظه نکرد.

---