حفص الفرد (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَفْصُ الفَرد (م
قرن سوم هجری)، از متکلمان
معتزلی مذهب و
جبریه و از فقیهان
حنفی مذهب قرن سوم هجری قمری بود.
ابوعمرو (ابویحیی) حفص فرد، اهل مصر بود و برای
کسب علم و دانش به
بصره سفر نمود و نزد
ابوالهذیل علاف (م
۲۲۶ق) به آموختن
علم کلام پرداخت. او ابتدا عقاید معتزلی را اختیار نمود، سپس قائل به
خلق افعال شد و در نهایت به عقاید جبریّون روی آورد و از بزرگان جبری‌ها نظیر
حسین نجّار به شمار می‌رفت. بین او و ابوهذیل مناظرات و مباحثاتی انجام شد که در نهایت ابوهذیل وی را محکوم و مجاب کرد.
همچنین مناظراتی بر
سر خلق قرآن با
محمد بن ادریس شافعی (م
۲۰۴ق) داشت و شافعی او را
تکفیر نمود.
او در باب
فقه، حنفی مذهب و از اصحاب ابویوسف بود.
ولید بن ابان کرابیسی را شاگرد حفص در علم کلام و در درجه پس از حفص دانسته‌اند.
حفص دارای آثاری از جمله:
- الاستطاعه
- التوحید
- فی المخلوق علی ابن الهذیل
- الرد علی النصاری
- الرد علی المعتزله
- و الابواب فی المخلوق می‌باشد.
- همچنین کتاب الفرق بین السحر
- و النبوه را به او نسبت داده‌اند.
تاریخ درگذشت حفص به دست نیامد، اما با توجه به اساتیدش، از متکلمان سده دوم و سوم به شمار می‌آید. (دیگر منابع:
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حفص فرد»، ج۱، ص۲۸۹.
