حفز (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حفز از
واژگان نهج البلاغه به معنای دفع است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در
دعای استسقاء از این واژه استفاده نموده است.
حفز به معنای دفع (از پشت زدن و انداختن) است. «حفزه حفزا: دفعه من خلفه».
در دعای استسقاء فرموده: «
«اللّهمّ... و انزل علینا سماء مخضلة مدرارا‌ّ هاطلة یدافع الودق منها الودق و یحفز القطر منها القطر»»
(خدایا بر ما بارانی بفرست پر
آب و شدید که در آن
باران، باران را و قطره‌ها، قطره‌ها را دفع کند و براند).
(شرح‌های خطبه:
)
حفز، نسبت به معنی اوّلی با سوق دادن نیز مناسب است که یک نوع دفع کردن و راندن می‌باشد لذا وقتی که
عمر بن الخطاب با آن حضرت
مشورت کرد که خودش در جنگ با
ایران شرکت کند، امام نظر داد که خودش صلاح نیست برود بلکه یک جنگ آزموده را با عدّه‌ای از ورزیدگان بفرستد و چنین فرمود: «
«فابعث الیهم رجلا محربا و احفز معه اهل البلاء و النصیحة»»
(یعنی مردی که اهل حرب و جنگ است به سوی ایرانیان به فرست و با او آنان را که اهل بلاء و امتحان دادگان و خیر خواهانند سوق ده).
(شرح‌های خطبه:
)
و درباره
دنیا فرموده: «
«فهی تحفز بالفناء سکانّها و تحدو بالموت جیرانها»»
(دنیا سوق می‌دهد به طرف فنا ساکنان خود را و می‌خواند به طرف مرگ همسایگان خویش را )
(شرح‌های خطبه:
)
از این ماده پنج مورد در «
نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حفز»، ج۱، ص۲۸۶.
