حسین بن معین‌الدین میبدی یزدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«حسین بن معین الدین علی میبدی یزدی»، ملقب به کمال الدین و متخلص به منطقی در میبد
یزد زاده شد، در منابع به تاریخ ولادت او اشاره نشده است.
پدرش، معین الدین
جمال بن جلال الدین محمد، مشهور به
معلم یزدی، متوفی به سال ۷۸۹، نزد قاضی عضد الدین ایجی، صاحب کتاب
مواقف، تلمذ کرده بود و کتاب مواهب الهی در تاریخ آل مظفر که به نثر مصنوع و ناشیانه نگارش یافته از
جمله تالیفات اوست.
میبدی در آغاز جوانی برای تحصیل به
شیراز که از مراکز علمی آن دوران بود عزیمت کرد و نزد استادان آن
دیار، از
جمله جلال الدین دوانی، در علوم و فنون مختلف معقول و منقول، مانند
فقه،
منطق،
هیئت،
فلسفه و
کلام، کسب دانش کرد. در سخن
منظوم نیز دستی داشته و به «منطقی» تخلص می‌کرده است. او خود در یکی از منشآت به بیان شمه‌ای از فضل و دانش خویش می‌پردازد و می‌گوید: «هیچ علمی از علوم عقلی و نقلی نیست که کتب مشکل آن بی مطالعه نتوانم گفت، و هیچ جوهر از جواهر دانش نیست که کنه آن را به الماس تفکر نمی‌توانم سفت، چون دل متوجه به مطلعی عالی است و دماغ از سودای غیر آن خالی است، هرگز تفاخر به آن علوم ندارم و خود را در سلک جاهلان می‌شمارم.»
میبدی از اهل تسنن و بر
مذهب شافعی بوده، چنانکه در مقدمه شرح دیوان منسوب به
امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه‌السّلام در موضع ذکر
مذاهب اسلام از شافعی با عنوان «امام ما شافعی» یاد می‌کند؛ اگر چه برخی، مانند
حاجی خلیفه و مولف
ریحانة الادب به اعتبار مطالبی که در فاتحه سابعه از مقدمه همین اثر در شان امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه‌السّلام آورده او را به
تشیع منسوب داشته‌اند. در وقتی که میبدی قاضی یزد بود، برخی که از وی کینه به دل داشتند واو را تکفیر کردند.
در باب تاریخ و چگونگی مرگ میبدی در میان تواریخ و تراجم اختلاف است. بعضی، از
جمله صاحب ریحانه الادب، وفات او را در حدود سال ۹۰۴ یا ۹۱۱ ق دانسته‌اند که لفظ «قاضی» هم ماده تاریخ آن است. مولف
ریاض العارفین نیز آن را سنه ۹۱۰ ق ذکر کرده است. مدفن او در
یزد در مزار نزدیک حرم امامزاده جعفر قرار دارد.
۱. شرح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه‌السّلام
۲.
مرضی الرضی فی شرح
الکافیه۳. شرح الشمسیه فی المنطق
۴. شرح آداب البحث
۵. شرح حورانیه
۶. حاشیه شرح
طوالع الانوار۷. حاشیه تحریر
اقلیدس۸. حاشیه تحریر
مجسطی۹. حاشیه شرح
الملخص فی الهیئه۱۰. شرح خبر کمیل
۱۱. شرح خبر قد صعدنا ذری الحقائق
۱۲. جام کیتی نما
۱۳. منشآت
۱۴. رساله فی رویه شبح الشی فی الماء
۱۵. دیوان اشعار فارسی
۱۶. شرح گلشن راز
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
