حسین بن عیاش سلمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حسین بن عیاش سُلَمی جَزَری باجدّایی، محدّث
اهل‌سنّت در
قرن دوم
و سوم بود.
از تاریخ دقیق
ولادت او اطلاعی در دست نیست.
کنیه او ابوبکر
و به باجَدّایی/ باجُدّایی
مشهور است
وی ظاهراً منسوب به باجدا در منطقه جزیره بوده است زیرا در ادامه نام وی، رَقّیِ جَزَری ذکر شده است.
راویان وی در
حدیث نیز از همین منطقه بوده‌اند.
در
کتاب
الضعفاء ابن‌جوزی
باجدّایی به اشتباه باحُدّالی،
و در دیوان
الضعفاء ذهبی
باحرائی ثبت شده است.
مشایخ وی در حدیث عبارت‌اند از: جعفر بن بُرقان، حُدَیج بن معاویه، حرام بن عثمان، زُهیر بن معاویه
و ابی‌اُمیه عبداللّه بن ابی‌زینب رَقّی
مشهور به ابن‌عجوز.
برخی محدّثان نیز از وی حدیث نقل کرده‌اند، از جمله هلال بن علاء رقّی، عبدالحمید بن محمد بن مُستام حرّانی
و محمد بن قاسم حرّانی
.
محدّثان وعالمان رجال، حسین بن عیاش را
ثقه دانسته‌اند
اما ذهبی
رأی برخی عالمان رجال را نقل کرده است که وی را «لین‌الحدیث» خوانده‌اند، که بر مرتبه‌ای از مراتب جَرح
و تضعیف دلالت دارد. ذهبی
این قول را بی‌پایه دانسته است. به نظر می‌رسد اساس این جرح روایتی است که فقط حسین بن عیاش از جعفر بن برقان نقل کرده است .
البته در جوامع حدیثی
اهل سنّت ، این حدیث
به طرق گوناگونی نقل شده
و در هیچ‌یک از آن‌ها نامی از حسین عیاش برده نشده است.
به گفته
ابن‌ندیم و خطیب بغدادی ، حسین بن عیاش سلَمی
کتابی با عنوان غریب‌الحدیث نوشته بوده که آن را ابوالقاسم حسین بن عبداللّه بن مُناذِر واسطی از هلال بن علاء رقّی
روایت کرده است.
حمد بن محمد خطّابی (متوفی ۳۸۱) در مقدمه
کتاب خود،
با اشاره به دوکتاب ابوعبید قاسم بن سلّام
و ابن‌قتیبه در فن غریب‌الحدیث، به ذکر شماری از
کتاب‌های نگاشته شده در این حوزه پرداخته
و از جمله نام باجدّایی را نیز ذکر کرده است.
از سخنان خطّابی درمی‌یابیم که
کتاب غریب‌الحدیثِ باجدّایی، بدون هیچ‌گونه ترتیبی یا اتخاذ روش معینی، تنها به ذکر
و تفسیر احادیث غریب پرداخته است.
وی در سال ۲۰۴ در باجدّا
وفات یافت
.
(۱) ابن‌ابی‌حاتم،
کتاب الجرح
و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت.
(۲) ابن‌جوزی،
کتاب الضعفاء و المتروکین، چاپ ابوالفداء عبداللّه قاضی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
(۳) ابن‌حِبّان،
کتاب الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳ـ۱۴۰۳/ ۱۹۷۳ـ۱۹۸۳، چاپ افست بیروت.
(۴) ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، (قاهره ۱۳۷۳/ ۱۹۵۴)، چاپ افست (بیروت).
(۵) ابن‌ندیم، الفهرست، (تهران).
(۶) محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳.
(۷) حمد بن محمد خطّابی، غریب‌الحدیث، چاپ عبدالکریم ابراهیم عزباوی، دمشق ۱۴۰۲ـ۱۴۰۳/ ۱۹۸۲ـ۱۹۸۳.
(۸) محمد بن احمد ذهبی، دیوان
الضعفاء و المتروکین، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۹) محمد بن احمد ذهبی، الکاشف فی معرفة من‌له روایة فی
الکتب السّتّه، چاپ عزت‌علی عید عطیه
و موسی محمدعلی موشی، قاهره ۱۳۹۲/۱۹۷۲.
(۱۰) محمد بن احمد ذهبی، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، چاپ علی‌محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت.
(۱۱) سمعانی، الانساب.
(۱۲) سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الکبیر، چاپ حمدی عبدالمجید سلفی، چاپ افست بیروت ۱۴۰۴ــ۱۴.
(۱۳) یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین بن عیاش سلمی‌جزری‌باجدایی»، شماره۶۲۱۴.
