ابومحمّد حسین بن حفص بن فضل بن یحیی بن ذکوان هَمدانی، از محدّثینقرن دوم و سوم هجری است. مادرش خالده دختر عطاء خشک بوده است. ابومحمّد از کوفه به اصفهان منتقل شده است. ابتدا نزد فقهاء کوفه تحصیل کرده و علم و فقه کوفیان را در اصفهان رواج داده [است] در اصفهان منصب قضاوت و فتوا و ریاست یافته و به مذهب کوفیان عمل می‌نموده [است] درآمد او در هر سال صد هزار درهم بوده است. جوائز و انعامات او به محدّثین و اهل علم و دانش همچون ابی مسعود و عمرو بن علی می‌رسیده است. وی از مخصوصین سفیان ثوری بوده و او را به مکه برده است. ابوعبداللَّه ذکوانی، از ثوری، اسرائیل، فضیل بن عیاض، مروان فزاری، سفیان بن عیینه، ابراهیم بن طهمان، مسلم بن خالد زنجی، عمر بن قیس، ابراهیم بن نافع، یحیی بن سُلیم طائفی، عبدالعزیز بن ابی روّاد، ابراهیم بن محمّد اسلمی و... روایت می‌کند و سعید بن سلیمان، عمرو بن علی، عمر بن شَبَّه و... از او نقل حدیث کرده‌اند. صاحب عنوان در سال ۲۱۲ق وفات یافته است.
[۱]اصفهانی، حافظ ابونعیم، ذکر اخبار اصفهان، ج۱، ص۲۷۴-۲۷۵.
