• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حری - به فتح حاء و سکون یاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حری - به فتح حاء و سکون یاء (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حری (مفردات‌قرآن)، تَحَرَّوْا رَشَداً (لغات‌قرآن)، نیت.


حَری (به فتح حاء و سکون یاء) تَحَرّی (به فتح تاء و حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای طلب شیء و قصد آن است و کلمه‌ی اَحری از مشتقات این واژه است که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی آمادگی برای قیامت و برخورد با منافق از این واژه استفاده نموده است.


حَری یا تَحَرّی به معنای طلب شیء و قصد آن آمده است.
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج۱، ص۲۶۸.    
چنان‌که گفته می‌شود: «تحرّی الامر: قصده.»
[۲] ابن المشهدی، محمد، المزار، ص۹۶.    

واژه‌ی «حریّ» به معنای لایق و سزاوار آمده است.
[۳] علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۱۲.    

واژه‌ی «أَحْرَى» به معنای لایق‌تر آمده است.
[۴] زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۹، ص۳۱۵.    


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص آمادگی برای قیامت فرموده است: «فَتَحَرَّ مِنْ اَمْرِکَ مَایَقُومُ بِهِ عُذْرُکَ، وَتَثْبُتُ بِهِ حُجَّتُکَ، وَخُذْ مَا یَبْقَی لَکَ مِمَّا لاَ تَبْقَی لَهُ»؛
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۵۲، خطبه ۲۲۲.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۶، خطبه ۲۲۳.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۴۳، خطبه ۲۱۸.    
[۸] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۳۹.    
(از کار خود آن‌را بطلب که عذرت با آن مقبول و دلیلت ثابت می‌شود، عمل صالح را که برای تو باقی می‌ماند برگیر از دنیایی که برای آن باقی نخواهی ماند.)
• امام (علیه‌السلام) در پاسخ به اعتراض اشعث بن قیس ـ هنگامی که بالای منبر در حال خطبه خواندن بود و او خطاب به آن حضرت (علیه‌السلام) گفت: این سخن به‌ضرر توست نه به نفع تو! ـ فرموده است: «ومَا یُدْرِیکَ مَا عَلَیَّ مِمَّا لِی؟ عَلَیْکَ لَعْنَةُ اللهِ وَلَعْنَةُ اللاَّعِنِینَ! ... وَاِنَّ امْرَاً دَلَّ عَلَی قَوْمِهِ السَّیْفَ، وَسَاقَ اِلَیْهِمُ الحَتْفَ، لَحَرِیٌّ اَنْ یَمقُتَهُ الاْقْرَبُ، وَلاَ یَاْمَنَهُ الاْبْعَدُ!»؛
[۹] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۵، خطبه ۱۹.    
[۱۰] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۶۲، خطبه ۱۹.    
[۱۱] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۶، خطبه ۶۲.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۹۱.    
(لعنت خدا و لعنت لعنت کنندگان بر تو باد، تو چه می‌دانی آنچه را که به‌ضرر من است از آنچه به نفع من است ... مردی که شمشیر را به‌طرف قومش دلالت کرده و مرگ را بر آن‌ها آورده است، سزاوار است که نزدیکان، او را دشمن دارند و بیگانگان امانش ندهند.)
در جریانی اشعث قوم خویش را فریب داد و خالد بن ولید را در یمامه بر آن‌ها حمله‌ور کرد، خالد آن‌ها را کشت، امام (علیه‌السلام) نیز بآن جریان اشاره فرموده است.

این واژه هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است؛ مانند:
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مورد برگرفتن توشه برای آخرت فرموده‌اند: ««وَإِنَّ غَايَةً تَنْقُصُهَا اللَّحْظَةُ، وَتَهْدِمُهَا السَّاعَةُ، لَجَدِيرَةٌ بِقِصَرِالْمُدَّةِ، وَإِنَّ غَائِباً يَحْدُوهُ الْجَدِيدَانِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ، لَحَرِيٌّ بِسُرْعَةِ الاْوْبَةِ.»»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۱، خطبه ۶۳.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۵، خطبه ۶۴.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۶، خطبه ۶۲.    
[۱۶] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۴۵.    

• امام (علیه‌السلام) در خصوص پرهیز از مظاهر دنیا می‌فرماید: ««وَلاَ عَهْدَ لَهُ بِالشِّبَعِ أَوْ أَبِيتَ مِبْطَاناً وَحَوْلِي بُطُونٌ غَرْثَى وَأَكْبَادٌ حَرَّى، أَوْ أَكُونَ».»
[۱۷] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۷۸، نامه ۴۵.    
[۱۸] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۸، نامه ۴۵.    
[۱۹] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۸۰، نامه ۴۵.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۸۶.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج۱، ص۲۶۸.    
۲. ↑ ابن المشهدی، محمد، المزار، ص۹۶.    
۳. ↑ علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۱۲.    
۴. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۹، ص۳۱۵.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۵۲، خطبه ۲۲۲.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۶، خطبه ۲۲۳.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۴۳، خطبه ۲۱۸.    
۸. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۳۹.    
۹. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۵، خطبه ۱۹.    
۱۰. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۶۲، خطبه ۱۹.    
۱۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۶، خطبه ۶۲.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۹۱.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۱، خطبه ۶۳.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۵، خطبه ۶۴.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۶، خطبه ۶۲.    
۱۶. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۴۵.    
۱۷. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۷۸، نامه ۴۵.    
۱۸. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۸، نامه ۴۵.    
۱۹. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۸۰، نامه ۴۵.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۸۶.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حری»، ص۲۶۸.    



رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 19 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 223 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 63 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 45 نهج البلاغه
جعبه ابزار