• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَرْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَرْف (به فتح تاء و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای طرف است.
حَرْف هر چيز طرف آن است.
مُنْحَرِف (به ضم میم و سکون نون و فتح حاء و کسر راء) آن است كه به يک طرف ميل كند.
حَرْف را از آن حَرْف گفته‌اند كه در طرف فعل و اسم است.
از اين ماده پنج مورد در «نهج البلاغه» ديده مى‌شود.



حَرْف به معنای طرف است.
حَرْف هر چيز طرف آن است.
مُنْحَرِف آن است كه به يک طرف ميل كند.
حَرْف را از آن حَرْف گفته‌اند كه در طرف فعل و اسم است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - حُرِّفَ - خطبه ۱۷ (اهل باطل)

امام (صلوات‌الله‌علیه) راجع به اهل باطل فرموده:
«لَيْسَ فيهمْ سِلْعَةٌ أَبْوَرُ مِنَ الكِتابِ إِذا تُلیَ حَقَّ تِلاوَتِهِ وَ لا سِلْعَةٌ أَنْفَقُ بَيْعاً وَ لا أَغْلَى ثَمَناً مِنَ الكِتابِ إِذا حُرِّفَ عَنْ مَواضِعِهِ.»
«در ميان آن‌ها متاعى هلاک شده‌تر از قرآن نيست وقتى كه سزاوار خوانده شود و متاعى رواج‌تر و پر قيمت‌تر از قرآن نيست وقتى كه از مواضع و معانى خودش منحرف شود.»


۲.۲ - تَحْریفٍ - خطبه ۱۵۳ (انسان بصیر)

امام (علیه‌السلام) فرموده:
«...اَوْ تَحْریفٍ فی نُطْقٍ.»
(...یا تحریف در سخن.)


۲.۳ - الْحُروفِ - حکمت ۳۰۶ (خوشنویسی)

آن حضرت فرموده‌:
«قَرْمِطْ بَيْنَ الْحُروفِ
(فاصله بين حروف را كم كن.)




این واژه پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۶۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دارالقلم، ص۲۲۸.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۶.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۴، خطبه ۱۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹، خطبه ۱۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۱۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۲-۶۳۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۶۰۲-۶۰۳.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۶۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۹، خطبه ۱۵۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۵۵-۵۶، خطبه ۱۴۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۱۴، خطبه ۱۵۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۵، خطبه ۱۵۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۴۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۴۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۶۸-۶۹.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۱۳-۲۱۴.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۵۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت ۳۰۶.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۸، حکمت ۳۱۵.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۳۰، حکمت ۳۱۵.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۵، حکمت ۳۱۵.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۴، ص۵۶۳-۵۶۶.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۰۳.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۲۳.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۴، خطبه ۱۷.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۹، خطبه ۱۵۳.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت ۳۰۶.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۴، خطبه ۱۴۷.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۹۱، حکمت ۴۵۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حرف»، ص۲۶۵.    






جعبه ابزار