• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث محرف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدیث محرف، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی که شکل ظاهری آن تغییر داده شود، گفته می‌شود.


یکی از اقسام خبر حدیث محرف است و برای آن تعریف‌های گوناگونی ذکر شده که عبارتند از:
۱- حدیثی است که در شکل ظاهری - هیات - آن تغییری به وجود آمده ولی حروف آن مصون از تغییر باشد مانند «جبة البُرد» و «جنة البَرد» که اگر کلمه (برد) در هر دو جمله به ضم یا فتح خوانده شود تحریف صورت خواهد گرفت.
۲- حدیثی است که در سند یا متن آن کاستی یا فزونی‌ای حاصل شده و یا حرفی بجای حرف دیگر نهاده شود مانند تحریف ابن ابی ملیکه به ابن ابی ملائکه که ملیکه تصغیر ملکه است ولی ملائکه جمع ملک است.
۳- حدیثی است که سند یا متن حدیث، برای اثبات مطلب فاسد تغییر یابد.

برخی بین حدیث محرف و مصحف تفاوتی نگذاشته‌اند و کسانی که بین آن دو تفاوت گذاشته‌اند برخی نسبت بین آن دو را عموم و خصوص من وجه دانسته‌اند به این بیان که مصحف خطاً و صورتاً مناسب با اصل است ولی محرف از این جهت اعم است ولی از جهت این که مقصود، القاء مطلب فاسدی است اخص است.
برخی دیگر گفته‌اند: اگر تغییر در نقطه کلمه باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات کلمه باشد محرف است.
و هم چنین گفته‌اند: اگر تغییر در لفظ باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات باشد محرف است.
بعضی گفته‌اند: اگر تغییر از روی جهل تغییر دهنده باشد تحریف است و اگر از روی عمد و قصد باشد موضوع است.
تحریف در حدیث به زیادکردن حرف یا به نقصان آن و یا تبدیل حرفی به حرف دیگر است. بنابراین حدیث محرف به سه قسم تقسیم می‌شود از جهت دیگر نیز حدیث محرف به محرف متنی و محرف سندی تقسیم می‌شود.

مترادفات این اصطلاح عبارتند از:
خبر محرف، روایت محرف، محرف، اخبار محرف
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۷.
[۲] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۸.    
[۳] ابوریه، محمود، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۲۹۴.
[۴] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۳۲.    
[۵] عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۴۱.
[۶] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۲۰.    
[۷] درایة الحدیث، ص۶۵.
[۸] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۴.    
[۹] فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۱۹۵.
[۱۰] فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۶۰.
[۱۱] تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۴۱.
[۱۲] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۴۴۸.
[۱۳] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۲۳-۲۲۴.
[۱۴] عاملی، محمد بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۹.    


۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۷.
۲. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۷۸.    
۳. ↑ ابوریه، محمود، الاضواء علی السنة المحمدیه، ص۲۹۴.
۴. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۳۲.    
۵. ↑ عبدالوهاب، عبداللطیف، المعتصرمن مصطلحات اهل الاثر، ص۴۱.
۶. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۲۰.    
۷. ↑ درایة الحدیث، ص۶۵.
۸. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۴.    
۹. ↑ فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۱۰، ص۱۹۵.
۱۰. ↑ فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۶۰.
۱۱. ↑ تهانوی، ظفراحمد، قواعد فی علوم الحدیث، ص۴۱.
۱۲. ↑ تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۴۴۸.
۱۳. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۲۳-۲۲۴.
۱۴. ↑ عاملی، محمد بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۱۹.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث محرف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | حدیث
جعبه ابزار