حَدْو (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَدْو (به فتح حاء و سکون دال) از
واژگان نهج البلاغه به معنای سوق دادن و بلند کردن صدا برای راندن
شتران است.
حُداء (به ضم حاء) صدایى است براى سوق شتران كه مىخوانند.
از اين ماده در «
نهج البلاغه» ده مورد آمده است.
حَدْو (بر وزن عقل) به معنای سوق دادن و بلند کردن صدا برای راندن شتران، آمده است.
«
حدا حدوا: رفع صوته بالحداء.»
کلمه
حُداء به ضمّ اول صدایى است براى سوق شتران كه مىخوانند.
برخی از مواردی که در «نهجالبلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل میباشد:
امام (صلواتاللهعلیه) در مقام
موعظه در يک كلام مختصر و عجيب فرموده:
«فإِنَّ الغايَةَ أَمامَكُمْ وَ إِنَّ وَراءَكُمُ السّاعَةَ تَحْدوكُمْ تَخَفَّفُوا تَلْحَقوا فإنَّما يُنْتَظَرُ بِأوَّلِكُمْ آخِرُكُمْ.» يعنى «
رستاخیز و
قیامت در برابر شماست و
مرگ همچنان شما را مىراند، سبكبار شويد تا به غافله برسيد، پيشينيان شما در
انتظار عقب ماندگان هستند.»
سید رضی رحمه الله فرموده: اين كلام بعد از
کلام خدا و
رسول خدا (صلّیاللّهعلیهوآله) با هر كلامى سنجيده شود راجح آيد و از جمله
«تخفّفوا تلحقوا» كلامى كوتاهتر و پر معنىتر گفته نشده است.
محمد عبده در شرح كلام امام (صلواتاللهعليه) گيج شده است و از فصاحتش مبهوت گشته است.
امام (علیهالسلام) به
مالک اشتر مىنويسد:
«فإِنَّ تَعاهُدَکَ فی السِّرِّ لاُِمورِهِمْ حَدْوَةٌ لَهُمْ عَلَى اسْتِعْمالِ الاَْمانَةِ.» يعنى «زير نظر گرفتن كار كارمندان در پنهانى سوق دادن آنهاست بر استعمال
امانت.»
آن حضرت درباره مرگ فرموده:
«وَ أَعْجَلَ حاديهِ.» يعنى «با عجلهترين سوق دهنده است.»
این واژه ده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدو»، ص۲۵۸-۲۵۹.