حدو (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَدو (بر وزن عقل) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای سوق دادن و بلند کردن صدا برای راندن
شتران، که
حضرت علی (علیه‌السلام) درخصوص آمادگی برای
آخرت، از این واژه استفاده نموده است.
حَدو (بر وزن عقل) به معنای سوق دادن و بلند کردن صدا برای راندن شتران، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «حدا حدوا: رفع صوته بالحداء.»
واژه حُداء (به ضم حاء) به معنای صدایی که برای سوق دادن شتران است، می‌باشد.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیان موعظه‌ای در خصوص آمادگی برای آخرت فرموده است: «
«فَاِنَّ الْغَایَةَ اَمَامَکُمْ وَ اِنَّ وَرَاءَکُمُ السَّاعَةَ تَحْدُوکُمْ، تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا، فَاِنَّمَا یُنْتَظَرُ بِاَوَّلِکُمْ آخِرُکُمْ»؛
بی گمان پایان کار (رستاخیز و قیامت و بهشت و دوزخ) در برابر شما است و عوامل مرگ، پیوسته شما را به پیش می‌راند. سبک‌بار شوید تا به قافله برسید! چراکه پیشینیان را برای رسیدن بازماندگان، نگه داشته‌اند! (و همه، در یک زمان، محشور خواهید شد).
»
سید رضی بر این باور است که این سخن بعد از کلام
خدا و
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) با هر کلامی سنجیده شود، بر آن برتری خواهد داشت و از جمله «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا» کلامی کوتاه‌تر و پر معنی‌تر گفته نشده است.
امام (علیه‌السلام) در
نامه‌ای خطاب به
مالک اشتر مى‌نويسد: «
«فَإِنَّ تَعَاهُدَکَ فِي السِّرِّ لاُِمُورِهِمْ حَدْوَةٌ لَهُمْ عَلَى اسْتِعْمَالِ الاَْمَانَةِ»؛
زيرا بازرسى مداومِ پنهانى سبب تشويق آن‌ها به
امانت‌داری و مدارا کردن به زيردستان و مراقبت از معاونان مى‌شود.
»
آن حضرت (علیه‌السلام)در مورد
مرگ نیز می‌فرماید: «
«فَإِنَّهُ وَ اللَّهِ الْجِدُّ لَا اللَّعِبُ وَ الْحَقُّ لَا الْكَذِبُ، وَ مَا هُوَ إِلَّا الْمَوْتُ أَسْمَعَ دَاعِيهِ وَ أَعْجَلَ حَادِيهِ»؛
به خدا سوگند اين را که مى‌گويم جدّى است نه شوخى، واقعيت است نه
دروغ، وآن اين که چيزى جز مرگ (در پايان کار) نيست (همان مرگى که) مناديش بانگ خودرا به گوش (همگان) رسانده و ساربانش با آواز حدى (همه را) به سرعت پيش مى‌برد.
» يعنى با عجله‌ترين سوق دهنده است.
این واژه ده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حدو»، ص۲۵۸.
