حامدافندی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حامد اَفَندی،
فقیه و
شیخ‌الاسلام حنفی قرن دهم می باشد.
حامد افندی، از فقهاء
حنفی می باشد.
او در سال ۹۰۰ در
قونیه به
دنیا آمد.
پدرش،
محمد افندی ،
عالم و
قاضی بیگ‌شهر و جدش،
دروز افندی ، از
مشایخ صوفیه بود.
بغدادی،
به اشتباه، نام پدرش را علی ذکر کرده است.
حامد در ۹۲۰ به
استانبول رفت و نزد
آشجی‌زاده حسن چلپی ،
سعدی چلپی ،
محیی‌الدین محمد چیوی‌زاده و
عبدالقادر چلپی‌افندی درس خواند، سپس ملازم عبدالقادر چلپی شد و در زمانی که عبدالقادر سِمَت قاضی عسکر یافت، حامد منشی وی شد.
حامد از ۹۴۰ در مدارس شهرهایی چون
بورسه ،
مَغنیسا و استانبول به
تدریس پرداخت.
وی در ۹۴۸ با دختر چیوی‌زاده
ازدواج کرد و به «چیوی‌زاده دامادی» (داماد چیوی‌زاده) شهرت یافت.
حامد افندی، در سمتهای مختلفی به خدمت پرداخته است.
در ۹۵۴
مفتی مغنیسا شد.
و در ۹۵۵ استاد مدرسه «شاهزاده» در استانبول شد.
حامد افندی در ۹۵۶ قاضی
شام و از ۹۵۷ تا ۹۵۹ قاضی
مصر بود و سپس به
تدریس در مدرسه ایاصوفیه استانبول پرداخت.
از ۹۶۱ تا ۹۶۳ قضاوت بورسه و استانبول را برعهده داشت و در ۹۶۴ قاضی عسکر روم ایلی (بخش اروپایی حکومت
عثمانی ) شد و حدود ده سال در همین سمت بود.
به گفته طاشکوپری‌زاده،
حامد بسیار مورد اعتماد
سلطان سلیمان قانونی بود و سلطان قصد داشت او را
صدراعظم خود کند، اما پس از وفات سلطان در ۹۷۴، به فرمان
سلطان سلیم دوم از مقام قاضی عسکری روم ایلی برکنار گردید و تا اواخر حکومت وی، هیچ سمتی نداشت.
در پی وفات
ابوالسعود افندی (شیخ
الاسلام عصر سلطان
سلیم دوم) در ۹۸۲، حامد افندی شیخ
الاسلام شد و تا هنگام وفاتش در ۹۸۵، در همین سمت بود.
وی در استانبول در کنار قبر
ابوایوب انصاری ، از
صحابه پیامبر اکرم ، دفن شد.
حامد را به
نیک‌سیرتی ،
تدین ، کثرت محفوظات و
تبحر در
علم فقه ستوده‌اند.
وی در استانبول
مسجدی بنا کرد که از آن برای آموزش
علوم دینی استفاده می‌شد، ولی اثری از آن باقی‌نمانده است.
وی مجموعه‌ای از
فتواهای فقهی به
زبان عربی را گردآوری کرد و پس از
تدوین موضوعی، بر مواردی از آن‌ها
حاشیه نگاشت.
برخی عنوان این اثر را الفتاوی‌الحامدیة دانسته‌اند.
به گفته تمیمی،
این اثر حدود پانزده مجلد بوده است.
در بعضی
منابع ،
نسب و آثار حامد افندی با نسب و آثار
حامد بن علی عمادی درآمیخته است، بیشتر به سبب همنام بودن اثرشان.
(۱) ابن طولون، قضاة دمشق، چاپ صلاح‌الدین منجد، دمشق ۱۹۵۶.
(۲) کارل بروکلمان، تاریخ الادب‌العربی، ج۹، نقله الی‌العربیة عمر صابر عبدالجلیل، (قاهره) ۱۹۹۵.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیةالعارفین، ج۱، در حاجی‌خلیفه، ج۵.
(۴) تقی‌الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السَنیة فی تراجم
الحنفیة، ج۳، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۵) حاجی‌خلیفه.
(۶) یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة و المعربة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
(۷) احمد صدقی علی شقیرات، تاریخ مؤسسة شیوخ
الاسلام فی العهد العثمانی: ۸۲۸ـ۱۳۴۱ه = ۱۴۲۵ـ ۱۹۲۲، اربد، اردن ۱۴۲۳/۲۰۰۲.
(۸) احمد بن مصطفی طاشکوپری‌زاده، الشقائق النعمانیة فی علماءالدولة العثمانیة، بیروت ۱۳۹۵/۱۹۷۵.
(۹) محمد بن یحیی عطائی، حدائق الحقائق فی تکملةالشقائق، در شقائق نعمانیه و ذیللری، چاپ عبدالقادر اوزجان، استانبول: دارالدعوة، ۱۹۸۹.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حامد اَفَندی»، شماره۵۷۴۲.
