جوهر صقلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالحسن جوهر بن عبدالله رومی (متوفای ۳۸۱ق)، معروف به
جوهَرِ صَقِّلی سردار مشهور
فاطمیان در قرن چهارم قمری و مؤسس
قاهره و بنیان‌گذار
جامع الازهر بود. او سرانجام به سال
۳۸۱ق در قاهره وفات یافت و در جامع الازهر مدفون شد.
ابوالحسن، جوهر بن عبدالله رومی، معروف به صقلّی، از مردم صقلّیه و بدان جا منسوب است. وی غلامِ
المعز لدین الله فاطمی و سرداری دلیر بود. معزّ فاطمی در سال
۳۴۷ق او را برای حمله به مغرب، بدان سو روانه کرد و جوهر آن را از سلطه
عبدالرحمان ناصر، حاکم
اندلس خارج و به قلمرو حکومتی المعزلدین الله فاطمی وارد کرد. بزرگ ترین اقدام نظامی جوهر، فتح
مصر و پایان دادن به
حکومت اخشیدیان مصر بود.
جوهر، در هفدهم
شعبان ۳۰۸ق وارد فسطاط شد و نقشه شهری را طراحی کرد که فاطمیان در صدد ایجاد آن بودند تا این شهر مرکز و پایتخت آنان باشد، و آن را قاهره خواند و مژده احداث شهر را برای معزّ فاطمی فرستاد.
او، جامع الازهر را نیز پی ریخت و در سال
۳۶۱ق از ساختن آن فارغ شد. او حکومت
مصر را به عهده گرفت تا این که معزّ فاطمی در سال
۳۶۲ق وارد
مصر شد.
چون
عزیز بن معزّ، حکومت را به عهده گرفت، جوهر را برای رویارویی با
البتکین که بر دمشق چیره شده بود، به
شام فرستاد و جوهر آن جا را محاصره کرد. البتکین از
قرمطیان یاری خواست و آنان به کمک وی شتافتند. این بود که جوهر مجبور به عقب‌نشینی شد و به
مصر بازگشت و از فرماندهی کناره گرفت.
جوهر صقلی سرانجام به سال ۳۸۱ق در قاهره وفات یافت و در جامع الازهر مدفون شد.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۲۹.
