جودی بن عثمان عبسی‌موروری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جودی‌المَوْروری،
نحوی برجسته
اندلسی در
قرن دوم. می‌باشد.
نامِ کاملِ وی جودی بن عثمان عَبْسی موروری است.
وی از موالی آلِیزید بن طلحه عَنبسی بود.
در طُلَیطُلَه (تولدو کنونی) به دنیا آمد.
از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست.
وی در سفر طولانی‌اش به شرق، نزد
کِسائی،
فَرّاء و
ابوجعفر رُؤاسی، نمایندگان برجسته
مکتب نحو کوفه، تعلیم دید.
به نوشته
سیوطی،
جودی در سفرش به شرق با
عباس بن فرج ریاشی نیز دیدار کرده و نزد وی
نحو آموخته؛ اما با توجه به تاریخ تولد ریاشی (۱۷۷) و تاریخ درگذشت جودی (۱۹۸)، ریاشی در زمان درگذشت جودی ۲۱ ساله بوده است و بعید به نظر می‌رسد که استاد نحو جودی بوده باشد.
جودی هنگامِ بازگشت به اندلس، کتابی در نحو از کسائی را با خود به وطنش برد و به تعلیم آن پرداخت وی همچنین برای اولین‌بار کتابی در نحو در اندلس تألیف کرد و به این ترتیب مکتب نحو کوفه در اندلس رواج یافت.
جودی پس از بازگشت از شرق، در
قرطبه ساکن شد و حلقه درسش در
مسجد قرطبه از چنان شهرتی برخوردار گردید که
امویان اسپانیا وی را برای تعلیم فرزندانشان برگزیدند.
اغلب منابع، بدون ذکر عنوان، تألیف کتابی را در نحو به وی نسبت داده‌اند.
و فقط
ابن ابّار عنوان آن را مُنَبّة‌الحجاره ذکر کرده است،
که ظاهراً موجود نیست.
ابوحرشان عبداللّه بن نافع نیز نحو را از جودی آموخت.
جودی مدتی والی امر
قضا در اِلْبیره (الویرا) بود.
وی در ۱۹۸ درگذشت و
قاضی فرج بن کنانه بر جنازه‌اش
نماز خواند.
یاقوت حموی
سال وفات جودی را ۱۹۳ ذکر کرده و سیوطی،
به اشتباه، سال وفات جودی را سال تألیف کتابِ وی دانسته است.
(۱) ابن ابّار، التّکملة لکتاب‌الصّلة، چاپ عزت عطار حسینی، بیروت ۱۳۷۵/۱۹۵۵.
(۲) محمد بن خیر اشبیلی، فهرسه مارواه عن شیوخه من الدواوین المصنفة فی ضروب‌العلم و انواع‌المعارف، چاپ فرانسیسکو کودرا و ریبرا تاراگو، ساراگوسا ۱۸۹۳، چاپ افست بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۳) محمد بن حسن زبیدی، طبقات‌النحویین و اللغویین، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهرة ۱۳۷۳/ ۱۹۵۴.
(۴) عبدالرحمان بن ابی‌بکر سیوطی، بغیة‌الوعاة فی طبقات‌اللغویین و النحاة، چاپ محمدابوالفضل ابراهیم، قاهرة ۱۳۸۴.
(۵) شوقی ضیف، المدارس النحویة، قاهرة (۱۹۶۸).
(۶) یاقوت حموی، معجم‌الادباء، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۹۳؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جودی بن عثمان عبسی‌موروری»، شماره۵۱۸۴.
