• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جهنم (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



در این مقاله به بررسی جهنم بر اساس آیات قرآن می‌پردازیم.



جهنم، اسم برای آتش افروخته شده خدا است که خداوند با آن مستحقان عذاب را کیفر می‌دهد؛ و نام مکانی است که خداوند، کافران، دشمنان خدا و ظالمان را در آن عذاب می‌کند و در فارسی به آن دوزخ گفته می‌شود.
[۴] فرهنگ فارسی، ج۱، ص۱۲۵۹، «جهنم».
.
در این مقاله، آیاتی معرفی می‌شوند که درآن‌ها از واژگان «نار»، «جحیم»، «سقر» و دیگر نام‌ها و صفات جهنم استفاده شده و آیات مربوط به عذاب آخرت در مقاله عذاب (قرآن)، آمده است.


امام خمینی با استناد به آیه «(فَاُمُّهُ هَاوِیَةٌ، وَمَا اَدْرَاکَ مَا هِیَهْ، نَارٌ حَامِیَةٌ)» معتقد است این آیات وضعیت انسان و اعمال او را در روز قیامت و سقوط او در جهان گزارش می‌دهد. ایشان «هاویه» را عالم طبیعت می‌داند و معتقد است انسان در غلاف طبیعت محجوب در نشا دنیا می‌ماند.
به اعتقاد ایشان کسی که خداوند وسایل ترقی و تکامل معنوی را برایش فراهم ساخته ولی او کفران نعمت می‌کند و از دین و شریعت تبعیت نمی‌کند؛ بلکه تبعیت از هوای نفسانی می‌کند، منتهای سیرش به سوی «هاویه» خواهد بود.
امام خمینی ضمن اشاره به اقسام جهنم، جهنم اعمال را مربوط به اهل معصیت می‌شمارد و معتقد است این قسم از جهنم، چیزی جز باطن عمل‌های ناپسند و زشت آدمی نیست. البته جهنم اخلاق که سبب سقوط انسان در جهنم است بالاتر از جهنم اعمال است و برای کسانی است که ملکات رذیله‌ای همچون حرص و حب مال و جاه در نفس آنان رسوخ کرده و اهل جهنم از وحشت باطن آنان گریزان هستند. احاطه آتش جهنم مانند احاطه آتش دنیا نیست؛ بلکه آتش جهنم محیط بر ظاهر و باطن است و احاطه آن، ظهور احاطه قیومی حق‌تعالی است و چنین آتشی در عالم دنیا قابل‌تصور نیست.
[۱۳] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۷۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


آب‌های جهنم (قرآن)، آتش جهنم (قرآن)، آتشگیره‌های جهنم (قرآن)، آشامیدنی‌های جهنم (قرآن)، احاطه جهنم (قرآن)، ادراک جهنم (قرآن)، اشتهای جهنم (قرآن)، اشراف بر جهنم (قرآن)، امت‌ها در جهنم (قرآن)، انتقال جهنم (قرآن)، انذار از جهنم (قرآن)، اوصاف جهنم (قرآن)، اولواالالباب و جهنم (قرآن)، اهل کتاب و جهنم (قرآن)، بادهای جهنم (قرآن)، بزرگی جهنم (قرآن)، پرسش از جهنم (قرآن)، پر کردن جهنم (قرآن)، پیشگامان جهنم (قرآن)، تکذیب جهنم (قرآن)، تکلم با جهنم (قرآن)، تکلم جهنم (قرآن)، تهدید به جهنم (قرآن)، جاودانگی در جهنم (قرآن)، جهنم برزخی (قرآن)، جهنم و بهشت (قرآن)، جهنم و حکمت خدا (قرآن)، جهنم و خشم خدا (قرآن)، جهنمیان (قرآن)، چشمه جهنم (قرآن)، حتمیت جهنم (قرآن)، حقانیت جهنم (قرآن)، حقیقت جهنم (قرآن)، حیات در جهنم (قرآن)، خروج از جهنم (قرآن)، خشم جهنم (قرآن)، خلقت جهنم (قرآن)، خلود در جهنم (قرآن)، خوردنی‌های جهنم (قرآن)، خوف از جهنم (قرآن)، درختان جهنم (قرآن)، درکات جهنم (قرآن)، درهای جهنم (قرآن)، دره‌های جهنم (قرآن)، دعوت به جهنم (قرآن)، دود جهنم (قرآن)، رؤیت جهنم (قرآن)، زنجیرهای جهنم (قرآن)، سایه‌های جهنم (قرآن)، سگ‌های جهنم (قرآن)، سنگ‌های جهنم (قرآن)، شناخت جهنم (قرآن)، شومی جهنم (قرآن)، صدای جهنم (قرآن)، طبقات جهنم (قرآن)، ظرفیت جهنم (قرآن)، ظهور جهنم (قرآن)، فعلیت جهنم (قرآن)، گواهی در جهنم (قرآن)، مصونیت از جهنم (قرآن)، منظره جهنم (قرآن)، موجبات جهنم (قرآن)، نام‌های جهنم (قرآن)، نجات از جهنم (قرآن)، نگهبانان جهنم (قرآن)، ورود به جهنم (قرآن)، وسط جهنم (قرآن)، وعده جهنم (قرآن)، هیزم جهنم (قرآن)، یقین به جهنم (قرآن)، یهود و جهنم (قرآن).


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۰۲، «جهنم».    
۲. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۲، ص۴۰۴، «جهنم».    
۳. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۲، ص۱۳۴.    
۴. فرهنگ فارسی، ج۱، ص۱۲۵۹، «جهنم».
۵. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۹.    
۶. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۱۰.    
۷. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۱۱.    
۸. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۷۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۹. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۵۳-۵۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۱۰. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۱. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۲. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۲۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۳. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۲، ص۷۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۲۱۷، برگرفته از مقاله «جهنم».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار