• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جنگ‌های جاهلی بنی‌عامر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بنی عامر بن صعصعه از قبایل بزرگ عدنانی نجد بود که درگیریها و جنگهای فراوان در قبل از اسلام انجام دادند.



درگیریها و جنگهای فراوان و مهم بنی عامر تا قبل از ظهور اسلام را که خود بیانگر گستردگی و قدرت آنان می‌تواند باشد، می‌توان در سه گروه اصلی جنگ با کانونهای قدرت در شمال، در جنوب و همچنین نبردهای داخلی دسته بندی کرد.

۱.۱ - جنگهای جاهلی گروه اول

گروه اول که شامل جنگهای متعدد بنی عامر با بنی تمیم، غطفان و همچنین نعمان بن منذر حاکم حیره است عبارتند از:
۱. « یوم شعب جَبَله»؛ در این جنگ، که به نظر برخی منابع از سخت‌ترین و بزرگ‌ترین ایام جنگی عرب بود و ۵۷ سال قبل از اسلام رخ داد، بر بنی تمیم غالب آمدند.
[۱] السیرة النبویه، ج۱، ص۲۰۰.
[۳] معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.

۲. « یوم ذی نَجَب »؛ در این جنگ که یک سال پس از شعب جَبَله روی داد بنی تمیم انتقام شکست پیشین خود را گرفت.
[۴] السیرة النبویه، ج۱، ص۲۰۱.
[۶] معجم قبایل العرب، ج۲، ص۷۰۹.

۳. « لیلة الوَتِدَه »؛ در این جنگ نیز بنی تمیم ضمن غلبه بر بنی عامر ۸۰ تن از بزرگان بنی هلال بن عامر را کشتند.
[۷] معجم البلدان، ج۵، ص۳۶۰.

۴. از « یوم المروت » نیز به عنوان یکی دیگر از جنگهای دو قبیله نام برده‌اند.
۵-۷. « [[|یوم قرن]] »،
[۹] معجم البلدان، ج۴، ص۳۳۱.
«یوم ساحوق»
[۱۰] معجم ما استعجم، ج۱، ص۲۲۶.
و « یوم النباه » یا « النباءه »
[۱۱] الکامل، ج۱، ص۶۴۶.
[۱۲] المفصل، ج۵، ص۳۶۲.
که هر سه در رویارویی با غطفانیان بود.
۸. « یوم منعج » که در آن بنی عامر با حمایت از بنی غنی ابن اعصر به عنوان قاتل شاس بن زهیر بن جذیمه عَبْسی به جنگ با عبسیهای غطفانی پرداخت.
[۱۳] ایام العرب، ص۴۵۷.
[۱۴] المفصل، ج۳، ص۲۱۳.

۹. « یوم السُلان »؛ در این جنگ که در پی تجاوز بنی عامر به کالای تجاری نعمان بن منذر حاکم حیره رخ داد سپاه نُعمان رو در روی بنی عامر قرار گرفت.
[۱۶] المفصل، ج۳، ص۲۷۵.
ابو عبیده از این جنگ با عنوان یوم القرنتین نام برده است.
[۱۷] ایام العرب، ص۵۴۹.


۱.۲ - جنگهای جاهلی گروه دوم

در گروه دوم نیز می‌توان از این جنگها یاد کرد:
۱. « یوم خزاز »؛ بطون ربیعة بن عامر بن صعصعه و مُضر در انتخاب حاکمی از میان خود اختلاف کردند، پس تصمیم گرفتند که حاکمی از یمن از فرزندان شراحیل بن حارث آکل المرار را انتخاب کنند؛ ولی هریک برای خود فرزندی از فرزندان مرار را برگزیدند و پس از مدتی حاکمان خود را کشتند. در پی مرگ حاکمان یمنی، یمنیها به خونخواهی آنان سپاهی به سوی مضریان و بنی عامر به راه انداختند؛ ولی این سپاه با تحمل خسارات سنگین به یمن بازگشت.
[۱۸] معجم البلدان، ج۲، ص۳۶۵-۳۶۶.
برخی از منابع «یوم خزاز» را با شرحی متفاوت آورده‌اند
[۱۹] ایام العرب، ص۳۷۹-۳۸۱.

۲. جنگ با سپاه یمنی اعزامی از سوی ابرهه به فرماندهی بشر بن حصن رهبر بنی سعد و ابوجابر رهبر کنده که در منطقه «تربه» صورت گرفت. این نبرد در ۵۴۷ میلادی یعنی ۱۶ سال قبل از اعزام سپاه ابرهه برای تخریب کعبه روی داد. عامریان در این نبرد دچار شکست سنگینی شدند. البته برخی گمان دارند که این جنگ در ارتباط با سپاه فیل است.
[۲۰] المفصل، ج۳، ص۴۹۵-۴۹۸.

۳. از « یوم سفوان » بین تیره‌های عامری بنی جعده و بنی قشیر با لخمیان یمن به عنوان دیگر جنگ بنی عامر با یمنیها یاد کرده‌اند.
[۲۱] معجم قبایل العرب، ج۱، ص۱۹۴.

۴. از دیگر جنگهای بنی عامر به « جنگ فجار » (که در مقابله با قریش و بنی کنانه روی داد)
[۲۳] الطبقات، ج۱، ص۱۰۱-۱۰۲.
می‌توان اشاره کرد.

۱.۳ - جنگهای جاهلی گروه سوم

در گروه سوم نیز می‌توان به جنگهای درون قبیله‌ای بنی عامر اشاره کرد:
بنی عامر در درون بطون و تیره‌های خود شاهد جنگهای متعددی بود که « یوم الفتاة»
[۲۴] معجم قبایل العرب، ج۱، ص۳۲۸.
(روز غلبه بنی عامر بر بنی خالد بن جعفر بن کلاب )؛ « یوم الهرامیث»
[۲۵] معجم قبایل العرب، ج۲، ص۶۶۰.
[۲۶] المفصل، ج۵، ص۵۲۲.
و « یوم حرابیب »
[۲۷] معجم قبایل العرب، ج۱، ص۱۹۵.
(هر دو بین بنی ضباب و بنی جعفر بن کلاب) و « یوم فیف الریح» (روز غلبه بنی عامر بر بنی حارث بن کعب) از جمله آنهاست.


۱. السیرة النبویه، ج۱، ص۲۰۰.
۲. الکامل، ج۱، ص۵۸۳.    
۳. معجم البلدان، ج۲، ص۱۰۴.
۴. السیرة النبویه، ج۱، ص۲۰۱.
۵. الکامل، ج۱، ص۵۹۵.    
۶. معجم قبایل العرب، ج۲، ص۷۰۹.
۷. معجم البلدان، ج۵، ص۳۶۰.
۸. الکامل، ج۱، ص۶۳۱.    
۹. معجم البلدان، ج۴، ص۳۳۱.
۱۰. معجم ما استعجم، ج۱، ص۲۲۶.
۱۱. الکامل، ج۱، ص۶۴۶.
۱۲. المفصل، ج۵، ص۳۶۲.
۱۳. ایام العرب، ص۴۵۷.
۱۴. المفصل، ج۳، ص۲۱۳.
۱۵. الکامل، ج۱، ص۶۳۹.    
۱۶. المفصل، ج۳، ص۲۷۵.
۱۷. ایام العرب، ص۵۴۹.
۱۸. معجم البلدان، ج۲، ص۳۶۵-۳۶۶.
۱۹. ایام العرب، ص۳۷۹-۳۸۱.
۲۰. المفصل، ج۳، ص۴۹۵-۴۹۸.
۲۱. معجم قبایل العرب، ج۱، ص۱۹۴.
۲۲. الکامل، ج۱، ص۶۱۹.    
۲۳. الطبقات، ج۱، ص۱۰۱-۱۰۲.
۲۴. معجم قبایل العرب، ج۱، ص۳۲۸.
۲۵. معجم قبایل العرب، ج۲، ص۶۶۰.
۲۶. المفصل، ج۵، ص۵۲۲.
۲۷. معجم قبایل العرب، ج۱، ص۱۹۵.
۲۸. الکامل، ج۱، ص۶۳۲.    



مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «بنی عامر بن صعصعه».    




جعبه ابزار