جنس منطقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جنس منطقی یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای مفهومِ تمامْ حقیقت مشترک میان جزئیات متکثر به حسب
ذات است.
جنس به اعتبار
وجود ذهنی یا خارجی سه نوع است:
۱.
جنس منطقی؛
۲.
جنس طبیعی؛
۳.
جنس عقلی.
«
جنس منطقی»، عبارت است از: مفهوم تمامْ حقیقت مشترک، میان جزئیاتی که از لحاظ ذات و حقیقت متکثرند.
مصادیق این مفهوم کلی را «
جنس طبیعی» گویند؛ مثل
حیوان که تمام حقیقت مشترک میان انواع حیوانات (
انسان، شیر، پلنگ، شتر و…) است.
جنس طبیعی، معروض
جنس منطقی واقع می‌شود؛ یعنی
جنس منطقی بر آن حمل می‌شود؛ مانند: «الحیوان
جنس» یعنی حیوان
جنس است.
وقتی
جنس طبیعی مثل حیوان، با وصف مفهوم
جنسیت، که
جنس منطقی است؛ لحاظ شود به مجموع صفت و موصوف «
جنس عقلی» اطلاق می شود؛ بنابراین در مثال «الحیوان
جنسٌ»، حیوان، از آن لحاظ که حیوان است و قطع نظر از اینکه
جنس باشد یا نه،
جنس طبیعی است و مفهوم
جنس، مجرد از هر
ماده و مصداقی،
جنس منطقی، و حیوان به وصف
جنسیت،
جنس عقلی است. از تعاریف سه قسم مذکور روشن می‌شود که ظرف تحقق
جنس منطقی و
عقلی، عالم ذهن است و
جنس طبیعی به لحاظ وجود افرادش در خارج، خارجی است.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
•
مظفر، محمدرضا، المنطق. • قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «جنس منطقی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۵.
