جمیله حمدانیه (رویدادهای‌تاریخ‌اسلام‌ترمانینی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمیله حمدانی (متوفای ۳۷۱ق)، از خاندان
حمدانیان، دختر
ناصرالدوله و خواهر
ابوتغلب از امیران حمدانی
موصل و بانی اقداماتی در
موسم حج بوده است. بر پایه گزارشات تاریخی او سرانجام به
سال ۳۷۱ قمری به دست
عضدالدوله دیلمی زندانی و بر پایه گزارشی کشته شد.
جمیله دختر ناصرالدوله حسن بن عبدالله بن حمدانی امیر موصل، مادرش فاطمه کُرد دختر احمد بود. وی از
جمله زنانی است که در ارجمندی و پاکدامنی و زیبایی شهرت داشت. از آن جا که نمی‌خواست زیر فرمان شوهر باشد، هرگز تن به
ازدواج نداد.
در
سال ۳۶۶ ق در حالی که چهارصد
کنیز او را همراهی می کرد، حج گزارد و در آن جا ده هزار
دینار بر
کعبه پاشید. در این سفر، برادرش ابراهیم او را همراهی می کرد. ابراهیم وقتی میان یاران
جمیله و حجاج خراسان بر سر آب نزاعی در گرفت، با تیر کشته شد.
عضدالدوله حاکم عراق بر برادر
جمیله (ابی‌تغلب) چیره شد و امارت موصل را در
سال ۳۶۹ ق از چنگ وی خارج ساخت. ابوتغلب نیز به رمله گریخت و خواهرش
جمیله نیز با گروهی از ندیمانش همراه او رفت، اما میان راه،
دغفل بن مفرج طائی آنها را غافلگیر کرد و پس از کشتن ابوتغلب،
جمیله را نخست به حلب و سپس به
بغداد بُرد.
در بغداد عضدالدوله او را بازداشت کرد. آن گاه دستور داد وی را بر شتر سوار کردند و در شهر گرداندند. سپس وی را به درون دجله انداختند تا غرق شد.
ابن تغری بردی، مؤلف
النجوم الزاهره نقل می‌کند: «عضدالدوله، پیش از این واقعه از وی
خواستگاری کرده بود، اما
جمیله نپذیرفت و عضدالدوله، به همین خاطر به خشم آمد و چون بر برادرش ابوتغلب امیر موصل پیروز و
جمیله در دست وی اسیر شد و اموالش را تصاحب کرد، هیچ چیز برایش باقی نگذاشت؛ تا جائی که محتاج و فقیر شد.» برخی نیز می‌گویند این عضدالدوله بود که دستور داد او را در رودخانه غرق کنند.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۱۱.
