جمهرة الرحلات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمهرة الرحلات، نام کتابی در معرفی سفرنامه‌های
حج و
جهان اسلام، نوشته احمد محمد محمود است.
مجموعه‌ای است در معرفی سفرنامه‌های
حج و جهان اسلام که تاکنون هشت جلد از آن به چاپ رسیده است. نویسنده این مجموعه، احمد محمد محمود، روزنامه‌نگار سودانی‌الاصل، متولد ۱۹۴۵م. است که بیشتر عمر خود را در شهرهای
مکه و
مدینه گذرانده و در سمت روزنامه‌نگار و سردبیر، در روزنامه‌های
عربستان، فعالیت داشته است.
روش معمول نویسنده در این مجموعه چنین است که بخش‌هایی از سفرنامه مورد نظر را انتخاب کرده و خلاصه‌ای چند صفحه‌ای از محتوای کتاب یا بخش‌های جالب آن را نقل، و اگر کتاب
عربی نباشد، ترجمه کرده و همراه با مقدمه کوتاهی درباره نویسنده سفرنامه، که معمولاً ماخوذ از متن سفرنامه است، گرد آورده است. هر فصل از کتاب اختصاص به معرفی یک سفرنامه، و تصویری از جلد کتاب چاپ شده نیز دارد.
چهار مجلد نخست کتاب در سال ۲۰۱۰م. منتشر شد که به چند بخش تقسیم می‌شد: جلد اول و دوم آن، با عنوان فرعی رحلات الحج، به چاپ رسید. در این دو جلد ۶۹ سفرنامه از نویسندگان مسلمان که به
حج رفته بودند، معرفی شده بود که بین آن‌ها می‌توان از
سفرنامه ناصرخسرو و
جلال آل احمد نیز نام برد.
جلد سوم عنوان رحلات المحرمه داشت و شامل معرفی سفرنامه‌های اروپاییان به
حجاز و مکه و مدینه بود و جلد چهارم، با عنوان رحالة فی دیوان الملک عبدالعزیز، به معرفی سفرنامه‌هایی که در زمان
آل سعود نوشته شده، پرداخته که شامل سفرنامه اروپاییان نیز است.
چهار جلد دوم کتاب، به سال ۲۰۱۲م. به چاپ رسید. در این مجلدات، سفرنامه‌های معرفی شده، بسیار متنوع‌تر از چهار جلد نخست کتاب هستند و اختصاصی به سفرنامه‌های
حج یا حتی سفرنامه‌ها به عربستان ندارند.
در جلد پنجم و ششم، کتاب که ادامه دو جلد نخست کتاب و با عنوان رحلات الحج به چاپ رسیده، افزون بر سفرنامه‌های
حج، کتاب‌های غیر سفرنامه، مانند کتاب‌های تاریخ و جغرافیا، فضایل مکه و مدینه و حتی اسرار و
مناسک حج نیز معرفی شده است. این جلد، معرفی کتاب‌ها و پژوهش‌های جدید را نیز در بر می‌گیرد.
جلد هفتم کتاب، با عنوان الرحالة السعودیین، به معرفی سفرنامه‌های نویسندگان عربستانی در داخل عربستان یا خارج از این کشور و سایر نقاط جهان می‌پردازد.
جلد هشتم کتاب نیز با عنوان رحلة الخواجات الی البلاد العربیه، به معرفی سفرنامه‌های غیر مسلمانان و غیر عرب‌ها، در سراسر تاریخ، به شبه جزیره عربی و نیز سایر کشورها و سرزمین‌های عربی می‌پردازد.
این مجموعه را انتشارات دار السعودیة للنشر و توزیع در شهر
ریاض، در
قطع وزیری، به چاپ رسانده است.
گروه کتابشناسی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «جمهرة الرحلات»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۵/۲۵.
