جمله‌های ناقص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

به الفاظ مرکبِ فاقد معنای تام جمله ناقص می‌گویند.

---

جمله‌های ناقص، مقابل جمله‌های تام بوده و به الفاظ مرکبی گفته می‌شود که معنای تام و کاملی نداشته و کلام به آن پایان نیافته و سکوت بر آن صحیح نیست؛ یعنی با شنیدن آن، شنونده انتظار کامل کردن آن را از سوی گوینده دارد، مانند: جمله‌های وصفی و اضافی .

---

در این که جمله‌های ناقص برای چه معنایی وضع شده است، اختلاف وجود دارد:
۱. برخی مانند مرحوم « محقق خویی » معتقدند این جمله‌ها برای تحصیص ( حصه حصه کردن) وضع شده است؛ یعنی دایره صدق اسم مضاف را تضییق می‌کند؛ برای مثال، واژه « آب » هر آبی ( آب دریا ، آب نهر ، آب کوزه و...) را شامل می‌گردد. اما وقتی گفته می‌شود «آب کوزه» مفهوم آن ضیق بوده و به آب موجود در کوزه که حصه خاصی از آب است، اختصاص می‌یابد.
۲. مشهور اصولی‌ها معتقدند جمله‌های ناقص برای نسبت ناقص وضع شده است، مانند: نسبت موجود در ترکیب اضافی «ضربُ زید».

---

نسبت ناقص.

---