جمله غایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمله
غایی به معنی
جمله مفید
حکم مقیّد به
غایت معیّن است که به آن
قضیه غائیه نیز گفته می شود.
جمله های
غائی، از اقسام
جمله های تام می باشد که به غایت و نهایت مقید شده است؛ یعنی دارای مغیّا،
ادات غایت، غایت و
حکم می باشد، مانند: " اتموا الصیام الی اللیل " و " کل شی ء لک حلال حتی تعرف انه حرام بعینه ".
میان
اصولی ها بحث است که آیا غایت در مغیّا داخل است یا نه؛ به لحاظ
موضوع، بدون اشکال خارج است، زیرا
مغیا _
نهار _ و غایت _
لیل _ دو موضوع جدا می باشد؛ ولی به لحاظ حکم، در میان اصولی ها پنج دیدگاه وجود دارد:
بسیاری همانند مرحوم "
محقق خراسانی "، "
امام خمینی " و "
شیخ انصاری " معتقدند غایت داخل در مغیا نیست مطلقا؛
گروهی دیگر بر این باورند که غایت داخل در مغیا است مطلقا؛
برخی مانند مرحوم "
محقق قمی " تفصیل داده اند که اگر غایت از جنس مغیّا باشد، داخل در مغیّا است، مانند: " صمت النهار الی اللیل " و اگر از جنس مغیّا نباشد، داخل در مغیّا نیست، مانند: " کل شی ء لک حلال حتی تعرف انه حرام بعینه "؛
برخی دیگر از اصولی ها، مانند مرحوم "
محقق نایینی " در ادات غایت، بین کلمه " الی " و " حتی " فرق گذاشته و گفته اند: اگر غایت مدخول " الی " باشد، خارج از مغیا است و اگر مدخول " حتی " باشد، داخل در مغیا است؛
گروهی دیگر همانند
مرحوم مظفر بر این عقیده اند که جمله های
غایی، نه در دخول غایت در مغیّا
ظهور دارد و نه در عدم آن، بلکه تابع قراین خاص می باشد.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «جمله
غایی».
